Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1473 του Αστικού Κώδικα (ΑΚ), που εναρμονίζονται με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για το νομικό καθεστώς των παιδιών που γεννήθηκαν εκτός γάμου, προκειμένου να εξομοιωθεί πλήρως ένα παιδί που γεννήθηκε εκτός γάμου με ένα παιδί που γεννήθηκε εντός γάμου, απαιτείται η συνδυασμένη πληρότητα δύο προϋποθέσεων: πρώτον, ο γάμος των γονέων του παιδιού που γεννήθηκε εκτός γάμου και, δεύτερον, η αναγνώριση της πατρότητας από τον πατέρα.
Η κατάσταση του παιδιού που γεννήθηκε εντός γάμου μπορεί να αμφισβητηθεί δικαστικά, αν αποδειχθεί ότι η μητέρα δεν συνελήφθη από τον σύζυγό της, μέσω αγωγής προσβολής πατρότητας. Αντίθετα, το παιδί που γεννήθηκε εκτός γάμου μπορεί να αναγνωριστεί από τον πατέρα του μέσω της διαδικασίας της εκούσιας αναγνώρισης, εφόσον συμφωνεί και η μητέρα (άρθρο 1475 ΑΚ). Η εκούσια αναγνώριση μπορεί να προσβληθεί για το λόγο ότι ο σύζυγος της μητέρας δεν είναι ο πατέρας σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 1477 και 1478 του Αστικού Κώδικα.
Στην περίπτωση που το παιδί που γεννήθηκε εκτός γάμου αναγνωρίζεται μέσω της διαδικασίας της εκούσιας αναγνώρισης και το άτομο που δηλώνεται ως πατέρας δεν είναι ο πραγματικός πατέρας του παιδιού, η αναγνώριση μπορεί να προσβληθεί βάσει των διατάξεων του άρθρου 1477 ΑΚ. Η προσβολή όμως αποκλείεται αν περάσουν τρεις μήνες από τη στιγμή που ο ενδιαφερόμενος πραγματοποίησε την αναγνώριση και σε κάθε περίπτωση αποκλείεται αν έχουν περάσει δύο χρόνια από την αναγνώριση (άρθρο 1478 ΑΚ). Επιπλέον, ο άνδρας με τον οποίο η μητέρα, κατά τη διάρκεια διάστασης από τον σύζυγό της, είχε μόνιμη σχέση με σαρκική συνάφεια κατά το κρίσιμο διάστημα της σύλληψης του παιδιού (άρθρο 1469, παρ. 5 ΑΚ), μπορεί να προσφύγει εντός δύο (2) ετών από τον τοκετό (άρθρο 1470, παρ. 5 ΑΚ).
Επιπρόσθετα, σε περίπτωση που η αναγνώριση του παιδιού οφείλεται σε πλάνη της μητέρας ως προς τον πατέρα, ισχύουν οι διατάξεις των άρθρων 140, 141, 142, 147, 148, 154, 155 και 157 του Αστικού Κώδικα. Δηλαδή, αν κατά την κατάρτιση μιας δικαιοπραξίας (όπως είναι η μονομερής και μη απευθυντέα δικαιοπραξία εκούσιας αναγνώρισης πατρότητας, σύμφωνα με το άρθρο 1475 ΑΚ), η δήλωση του αναγνωρίσαντος δεν συμφωνεί με την πραγματική του βούληση λόγω ουσιώδους πλάνης (η οποία αφορά την ταυτότητα του παιδιού, σύμφωνα με το άρθρο 142 ΑΚ), ο αναγνωρίσας έχει το δικαίωμα να ζητήσει την ακύρωση της δικαιοπραξίας. Η προθεσμία για την προσβολή της αναγνώρισης λόγω πλάνης είναι διετής, και αν η πλάνη συνεχίζεται και μετά την παρέλευση αυτής της διετίας, η προθεσμία αρχίζει από τότε που ο ενδιαφερόμενος πληροφορήθηκε την πραγματική κατάσταση. Συνεπώς, για να αρχίσει η προθεσμία του άρθρου 157 ΑΚ, δεν αρκεί η ύπαρξη απλών αμφιβολιών για την πατρότητα, αλλά απαιτείται η πλήρης ανατροπή της πεποίθησης του αναγνωρίσαντος ότι είναι ο πατέρας του παιδιού.
Επιπλέον, σύμφωνα με τον συνδυασμό των άρθρων 255, 257 και 279 του ΑΚ, η αποσβεστική προθεσμία, όπως και η παραγραφή των αξιώσεων, αναστέλλεται για όσο διάστημα ο δικαιούχος εμποδίζεται να ασκήσει το δικαίωμά του λόγω δόλιας ενέργειας του υπόχρεου. Ο δόλος του υπόχρεου πρέπει να εκδηλωθεί κατά το τελευταίο εξάμηνο της παραγραφής ή της αποσβεστικής προθεσμίας. Ως δόλος νοείται κάθε ενέργεια του υπόχρεου που αποσκοπεί στην αποτροπή της άσκησης του δικαιώματος, όπως για παράδειγμα παραπλανητικές ενέργειες που δημιουργούν στον δικαιούχο την εντύπωση ότι η αξίωσή του έχει ικανοποιηθεί και έτσι παύει να ενεργεί πριν από την εκπνοή της προθεσμίας.
Ο ισχυρισμός του δικαιούχου για αναστολή της προθεσμίας λόγω δόλου του υπόχρεου μπορεί να προβληθεί μόνο ως αντένσταση κατά της υπεράσπισης που αφορά τη συμπλήρωση της αποσβεστικής προθεσμίας, και για να είναι πλήρης η αντένσταση, πρέπει να αναφέρεται επακριβώς σε τι συνίσταται ο δόλος και ότι η δόλια ενέργεια πραγματοποιήθηκε κατά το τελευταίο εξάμηνο πριν από τη συμπλήρωση της προθεσμίας και διήρκεσε έως το τελευταίο εξάμηνο πριν από την άσκηση της αγωγής, δεδομένου ότι η αναστολή διαρκεί για όλο το διάστημα που η δόλια ενέργεια εμπόδιζε την άσκηση του δικαιώματος (ΑΠ 715/2006).
*Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδια/ιο δικηγόρο του συγκεκριμένου τμήματος του γραφείου μας που εξειδικεύεται στον ειδικό τομέα δικαίου, αφού προηγουμένως λάβει υπόψη του/της το σύνολο των δεδομένων που θα εκτεθούν και θα μελετηθούν για την υπόθεσή σας.
