Το άρθρο 795 του ΚΠολΔ ορίζει ότι κάθε κοινωνός έχει δικαίωμα να απαιτήσει οποτεδήποτε τη λύση της κοινωνίας, εφόσον το δικαίωμα αυτό δεν αποκλείεται από δικαιοπραξία ή από τον προορισμό του κοινού πράγματος για κάποιο διαρκή σκοπό (παρ. 1). Με δικαιοπραξία μπορεί να αποκλεισθεί η λύση της κοινωνίας το πολύ για δέκα χρόνια (παρ. 2).
Κατά την έννοια της διάταξης της παρ. 1 αποκλείεται το δικαίωμα του κοινωνού για λύση της κοινωνίας και όταν το κοινό πράγμα από τη φύση του έχει διαρκή και όχι πρόσκαιρο προορισμό για εξυπηρέτηση άλλου πράγματος ή έχει ταχθεί με την θέληση των κοινωνών (ρητή ή σιωπηρή) ή με διάταξη τελευταίας βουλήσεως για εξυπηρέτηση ιδιαίτερου σκοπού, όπως στην περίπτωση διαχωρίσματος συνεχόμενων ακινήτων, κοινής διόδου, κοινής αυλής, κοινού πηγαδιού, κοινού αρδευτικού αγωγού.
Περαιτέρω, από τη διάταξη της παρ. 2 του άνω άρθρου, προκύπτει ότι η αξίωση του κοινωνού για λύση της κοινωνίας είναι δυνατόν να αποκλεισθεί εγκύρως με σχετική συμφωνία μεταξύ όλων των κοινωνών, πρόσκαιρα όμως και μόνο για διάστημα μέχρι δέκα (10) χρόνια. Από το συνδυασμό της διάταξης αυτής και εκείνων των άρθρων 796 και 1115 εδ. α΄ του ΑΚ, που ορίζουν αντίστοιχα, ότι η δικαιοπραξία με την οποία αποκλείεται στον κοινωνό για ορισμένο χρόνο η λύση της κοινωνίας, ισχύει υπέρ και κατά των ειδικών διαδόχων του (άρθρο 796 ΑΚ) και ότι οι διατάξεις των άρθρων 791 και 796, όταν πρόκειται για κοινό εμπράγματο δικαίωμα εφαρμόζονται μόνο αν η συμφωνία ή η απόφαση των κοινωνών έχει υποβληθεί στον τύπο του συμβολαιογραφικού εγγράφου και σε μεταγραφή (άρθρο 1115 περ. α΄ του ΑΚ), συνάγεται ότι η δικαιοπραξία που αποκλείει πρόσκαιρα το δικαίωμα του κοινωνού για λύση της κοινωνίας και όταν αφορά κοινό εμπράγματο δικαίωμα σε ακίνητο, δεν υπόκειται στον τύπο του συμβολαιογραφικού εγγράφου, αλλά εγκύρως καταρτίζεται και προφορικά ή μπορεί να προκύπτει και σιωπηρώς.
Αντίθετα, το συμβολαιογραφικό έγγραφο και η μεταγραφή του, απαιτούνται μόνο αν πρόκειται για κοινό εμπράγματο δικαίωμα πάνω σε ακίνητο και προκειμένου να ισχύσει η ανωτέρω δικαιοπραξία υπέρ και κατά των ειδικών διαδόχων των κοινωνών (ΕφΠειρ 812/2014, ΝΟΜΟΣ).
* Επισημαίνεται ότι το ανωτέρω κείμενο έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστά τις εξειδικευμένες νομικές υπηρεσίες. Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδια/ιο δικηγόρο του συγκεκριμένου τμήματος του γραφείου μας που εξειδικεύεται στον ειδικό τομέα δικαίου, αφού προηγουμένως λάβει υπόψη του/της το σύνολο των δεδομένων που θα εκτεθούν και θα μελετηθούν για την υπόθεσή σας.
