Μέσα στο πλαίσιο του νέου Νόμου –ν. 4800/2021- για την κοινή άσκηση της γονικής μέριμνας των τέκνων και από τους δύο γονείς, μετά τη λύση ή ακύρωση του γάμου ή τη λύση του συμφώνου συμβίωσης, καθιερώνονται διατάξεις, που εκτός από την αναμόρφωση των σχέσεων των γονέων με τα τέκνα τους, μετά τη διακοπή της συμβίωσης, δια της ενεργούς παρουσίας και των δύο γονέων στην ζωή των παιδιών τους, υπερασπίζονται επίσης, την αναμόρφωση και διατήρηση σχέσεων του τέκνου με τρίτα πρόσωπα, που, ομολογουμένως, δεν τους συνδέει σχέση «αίματος», αλλά αναμφίβολα σχέση οικογενειακής φύσεως.
Είναι, άλλωστε, όλο και πιο συχνή στις μέρες μας, η μορφή αυτή οικογένειας, που αποτελείται από δύο άτομα του ιδίου φύλου οι οποίοι μεγαλώνουν από κοινού ένα παιδί, το οποίο είτε το έχει υιοθετήσει ο ένας εκ των δύο, είτε είναι ο ένας, ο βιολογικός ή νομικός του γονέας. Ήδη από το 2000 στις Η.Π.Α. υπήρχαν περίπου 600.000 οικογένειες ίδιου φύλου, ενώ αμερικάνικα δεδομένα δείχνουν πως περίπου το 35% των ζευγαριών λεσβιών και το 22% των γκέι ζευγαριών μεγαλώνουν παιδιά. Πλέον είναι γνωστό πως όλο και περισσότερα ομόφυλα ζευγάρια, ιδιαίτερα οι λεσβίες, αποφασίζουν να εκπληρώσουν την επιθυμία τους να αποκτήσουν ένα παιδί μέσα από την τεχνολογία της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής ή της υιοθεσίας. Το Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο συνηγορεί υπέρ της επέκτασης του γάμου για τα ζευγάρια του ίδιου φύλου και προσπαθεί να αποφύγει τη διάκριση των πολιτών με βάση τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό.
Τι συμβαίνει όμως σήμερα στην χώρα μας, όταν το ομόφυλο ζευγάρι χωρίσει, διακοπεί η κοινή τους συμβίωση και η από κοινού ανατροφή του τέκνου του ενός, το οποίο, όμως έχει αναπτύξει και με τους δύο οικογενειακούς δεσμούς και σχέση αγάπης και συναισθηματικής υποστήριξης; Έχει νομικό δικαίωμα εκείνος, από τους δύο συντρόφους, ο οποίος δεν έχει συγγενική σχέση με το τέκνο, να αξιώσει με αίτησή του προς το δικαστήριο, να ρυθμιστεί η επικοινωνία του με το ανήλικο τέκνο του πρώην ομόφυλου συντρόφου του;
Είναι γεγονός ότι ο Ν. 4800/21 παρόλα τα πλείστα προβλήματα που δημιούργησε, ήρθε να επιλύσει και κάποια άλλα, καινοτομώντας στη ρύθμιση των σύγχρονων οικογενειακών σχέσεων μετά την διακοπή της συμβίωσης, όπως αυτών των ομόφυλων ζευγαριών με παιδί.
Ειδικότερα, σύμφωνα με την ΑΚ 1520§2 εδ. β’ οι γονείς δεν έχουν το δικαίωμα να εμποδίζουν την επικοινωνία του τέκνου με τρίτους που έχουν αναπτύξει με το παιδί κοινωνικοσυναισθηματική σχέση οικογενειακής φύσης, εφόσον με την επικοινωνία εξυπηρετείται το συμφέρον του τέκνου. Η ρύθμιση αυτή είναι σύμφωνη με την νομολογία της ΕΣΔΑ για την προστασία της εν τοις πράγμασι οικογενειακής ζωής. Αποτελεί δε, μέχρι στιγμής, την μοναδική αναγνώριση, στο ελληνικό δίκαιο, της νομικής έννοιας της οικογενειακής ζωής στην πραγματική σχέση μεταξύ του παιδιού με τον (πρώην) σύντροφο του ομόφυλου νομικού γονέα.
Βέβαια, η επικοινωνία του τρίτου αυτού προσώπου, όπως είναι ο πρώην ομόφυλος σύντροφος του γονέα ανηλίκου τέκνου, υπόκειται σε αυστηρές προϋποθέσεις. Κατά πρώτον, ο πρώην σύντροφος του γονέα θα πρέπει να έχει αναπτύξει με το τέκνο «κοινωνικοσυναισθηματική σχέση οικογενειακής φύσης» και όχι οποιαδήποτε συναισθηματική σχέση. Η ύπαρξη κοινωνικοσυναισθηματικής σχέσης υποδηλώνει την ύπαρξη κοινωνικής επαφής του παιδιού με τον τρίτο -στον οποίο υπάγεται και ο πρώην σύντροφος του γονέα (ομόφυλος ή ετερόφυλος)-, όχι όμως απαραίτητα τη συνοίκηση, κατά την οποία (κοινωνική επαφή) πρέπει να εκδηλώνεται έμπρακτα το ενδιαφέρον, η φροντίδα, τα συναισθήματα αγάπης και στοργής προς το παιδί. Η οικογενειακή φύση της κοινωνικοσυναισθηματικής σχέσης, προϋποθέτει σχέση όμοια με της οικογένειας μέσα στην οποία το παιδί απολαμβάνει φροντίδα, προστασία, αίσθημα ασφάλειας, ψυχοκοινωνική ισορροπία και συναισθηματική ευεξία. Κατά δεύτερον, βασική προϋπόθεση αποτελεί η, δια της επικοινωνίας αυτής, εξυπηρέτηση του συμφέροντος του τέκνου. Μάλιστα, θα πρέπει να αποδεικνύεται, ότι στην συγκεκριμένη περίπτωση, το συμφέρον του τέκνου, προωθείται καλύτερα, κυρίως στην ανάπτυξη της προσωπικότητας του και όχι απλώς η επικοινωνία αυτή δεν είναι αντίθετη προς το συμφέρον του τέκνου.
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να συμβουλευτείτε τους συνεργάτες του γραφείου μας.
