Σύμφωνα με το άρθρο 5 παρ. 1 του Συντάγματος «καθένας έχει δικαίωμα να αναπτύσσει ελεύθερα την προσωπικότητά του και να συμμετέχει στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας, εφόσον δεν προσβάλλει τα δικαιώματα των άλλων και δεν παραβιάζει το Σύνταγμα ή τα χρηστά ήθη». Ως ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας, δε, νοείται καταρχάς το ατομικό δικαίωμα (αυτό)προσδιορισμού της ταυτότητας, το οποίο καθορίζει τυπικά, με την έννοια της εξατομίκευσης και της ταυτοποίησης, τη σχέση του ατόμου με την έννομη τάξη. Έτσι, το δικαίωμα του ατόμου στο όνομά του αποτελεί το καταστατικό εκείνο στοιχείο της ταυτότητάς του, το οποίο, μάλιστα, προστατεύεται και αυτοτελώς στο άρθρο 58 του ΑΚ, σύμφωνα με το οποίο «Αν σ' αυτόν που δικαιούται να φέρει ένα όνομα αμφισβητείται από άλλον το δικαίωμα αυτό, ή αν κάποιος χρησιμοποιεί παράνομα ορισμένο όνομα, ο δικαιούχος ή εκείνος που βλάπτεται, μπορεί να ζητήσει να αρθεί η προσβολή και να μην επαναληφθεί στο μέλλον. Αξίωση αποζημίωσης σύμφωνα και με τις διατάξεις για τις αδικοπραξίες δεν αποκλείεται».
Παράλληλα, επειδή το όνομα επικυρώνει την αναγνώρισή του ατόμου ως υποκειμένου δικαίου, φορέα δικαιωμάτων και υποχρεώσεων ενώπιον της έννομης τάξης, στην οποία αυτό ανήκει, η αλλαγή του, πολλές φορές εναπόκειται στην αρμοδιότητα της Δικαιοσύνης, απαιτώντας τελεσίδικη δικαστική απόφαση. Ειδικότερα, σύμφωνα με το άρθρο 782 ΚΠολΔ «1. Όταν ο νόμος απαιτεί δικαστική απόφαση για να βεβαιωθεί ένα γεγονός με το σκοπό να συνταχθεί ληξιαρχική πράξη, η απόφαση εκδίδεται με αίτηση όποιου έχει έννομο συμφέρον ή του εισαγγελέα από το ειρηνοδικείο της περιφέρειας του ληξίαρχου ο οποίος θα συντάξει τη ληξιαρχική πράξη. 2. Η απόφαση πρέπει να βεβαιώνει και κάθε άλλο στοιχείο που πρέπει κατά το νόμο να περιέχει η ληξιαρχική πράξη, εκτός αν αυτό είναι αδύνατο. 3. Οι διατάξεις της παραγράφου 1 εφαρμόζονται και για τη διόρθωση ληξιαρχικής πράξης».
Η διαδικασία, η οποία ακολουθείται, δε, είναι η Εκουσία, για την ταχύτερη, αποτελεσματικότερη και ασφαλέστερη συλλογή των αποδεικτικών στοιχείων, η οποία ταιριάζει στη φύση των υποθέσεων αυτών και δίνει στο ίδιο το Δικαστήριο την ευχέρεια να διατάζει ό,τι κρίνει σκόπιμο για την εξακρίβωση των βεβαιουμένων γεγονότων! Αξίζει, δε, να αναφερθεί ότι τόσο η τοπική αρμοδιότητα του Ειρηνοδικείου (ειδική δωσιδικία το τόπου του ληξίαρχου που θα συντάξει την πράξη), όσο και η Εκουσία Διαδικασία, η οποία ακολουθείται, εναρμονίζονται με τους κανόνες που θέτει ο Ν. 344/1976 «περί ληξιαρχικών πράξεων», που ορίζει τον τόπο κατάρτισης των ληξιαρχικών πράξεων, που είναι αυτός που λαμβάνουν χώρα τα γεγονότα που βεβαιώνονται με τη σύμπραξη της αρχής (άρθρο 5), αλλά και ότι για τη διόρθωση ληξιαρχικής πράξης εν γένει απαιτείται τελεσίδικη δικαστική απόφαση (άρθρο 13).
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι για να προχωρήσει ο ληξίαρχος σε διόρθωση ληξιαρχικής πράξης γέννησης, όσον αφορά το όνομα ενός προσώπου, απαιτούνται τα κάτωθι δικαιολογητικά έγγραφα:
- Επικυρωμένο αντίγραφο της τελεσίδικης δικαστικής απόφασης
- Έκθεση επίδοσης
- Πιστοποιητικό της Γραμματείας του δικαστηρίου που εξέδωσε την απόφαση περί μη άσκησης τακτικών ή έκτακτων ένδικων μέσων, το οποίο να έχει εκδοθεί ένα μήνα μετά την έκθεση επίδοσης.
- Νομιμοποιούμενα πρόσωπα: η διόρθωση αιτείται από τους γονείς, εφόσον το τέκνο είναι ανήλικο, ή από δικηγόρο εφοδιασμένο με ειδικό πληρεξούσιο (άρθρο 10 παρ. 1 του Ν. 344/1976), ή ακόμα και από τρίτο πρόσωπο, εφοδιασμένο με ειδικό συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο, ή οποιονδήποτε έχει έννομο συμφέρον, με την επίδειξη της αστυνομικής του ταυτότητας ή του διαβατηρίου.
Λόγοι, ωστόσο, οικονομίας, εύνοιας προς τον διοικούμενο, ταχύτητας της διαδικασίας, αλλά και κοινής λογικής που υπερβαίνει τα γραφειοκρατικού τύπου εμπόδια, επιτρέπουν τη διόρθωση σφαλμάτων προφανώς από παραδρομή, που αφορούν στον τονισμό, τους γραμματικούς και φθογγολογικούς κανόνες, ή λάθη εκ παραδρομής οίκοθεν, ήτοι με απλή άδεια Προϊσταμένου της Διεύθυνσης του Ειδικού Ληξιαρχείου, χωρίς δικαστική απόφαση. Αξίζει, δε, να αναφερθεί ότι κατά το παρελθόν απαιτούταν εισαγγελική εντολή προς τον ληξίαρχο προκειμένου να προβεί στις ως άνω διορθώσεις, ενώ, σήμερα, η Γραμματεία της Εισαγγελίας επιτελεί, για το σκοπό αυτό, απλώς διαμεσολαβητικό ρόλο, συγκρίνονταν τα διάφορα προσκομιζόμενα έγγραφα, από τα οποία προκύπτει η προς διόρθωση ανακολουθία, ενώ στη συνέχεια έρχεται σε σχετική υπηρεσιακή επικοινωνία με το Ληξιαρχείο, ώστε να πραγματοποιηθεί η διόρθωση αυτή. Για το σκοπό αυτό και προς διευκόλυνση του διοικούμενο, αλλά και της εξυπηρέτησης της αρχής της συνέχειας της Διοίκησης, ο ενδιαφερόμενος –αιτών την διόρθωση του εκ παραδρομής σφάλματος στο όνομά του προσκομίζει στην Εισαγγελία:
- Το δελτίο της αστυνομικής του ταυτότητας
- Όσο το δυνατόν περισσότερα έγγραφα, από τα οποία να προκύπτει πρόδηλα το σφάλμα προς διόρθωση (πχ. το όνομά του να είναι ανορθόγραφο)
- Βεβαίωση τέλεσης βαπτίσεως, το οποίο λαμβάνει από τον Ιερό Ναό, όπου έλαβε χώρα η τελετή και από το οποίο να προκύπτει το σωστό όνομα, με το οποίο θα συγκρούονται όλα τα υπόλοιπα έγγραφα και κατ’ επέκταση και η ληξιαρχική πράξη προς διόρθωση. Παρ’ όλα αυτά, αν ακόμα και σε αυτή τη βεβαίωση το όνομα είναι γραμμένο λάθος, τότε η διόρθωση της ληξιαρχικής πράξης απαιτεί τελεσίδικη δικαστική απόφαση, σύμφωνα με την ανωτέρω διαδικασία, και δεν πραγματοποιείται οίκοθεν!
