Συνέντευξη Μίνας Καούνη στη LiFO Η επόμενη μέρα της δίκης

Η ΕΛΕΝΗ πέρασε, πλέον, στην σφαίρα του συμβολισμού. Θα υπάρχει πάντα στην ιστορία, ως εμβληματική μορφή, γιατί η δίκη των θυτών μέσω της δικαστικής διερεύνηση, συμπύκνωσε διεργασίες, στερεότυπα, λυσσαλέες αντιδράσεις, υποκριτικές αντιδράσεις, κροκοδείλια δάκρυα για τον μη τηρηθέντα τύπο που, όλως τυχαίως, αυτός ο τύπος πάντοτε αποτελούσε ασπίδα υπέρ των ισχυρών. Πήρε, όμως, το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας μαζί της που άρχισε να υποψιάζεται την αληθινότερη σύγκρουση, να σταθμίζει με ποιους είναι, να σκέφτεται αυτό που λέγεται ποια μεγαλύτερη αφήγηση εξυπηρετεί, σε ποιο ευρύτερο πλαίσιο εντάσσεται, τι θέλει να πει πίσω από αυτό που λέει.

Σε αναγνώριση αυτής της συμβολής, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, κατά δημοσιογραφικές πληροφορίες, θα θεσπίσει υποτροφία στο όνομα της Ελένης για εκπόνηση διατριβής στα θέματα φύλου και έμφυλης βίας και θα ονοματοδοτηθεί ειδική αίθουσα στο Πανεπιστήμιο.

Εμείς, όμως, ως κοινωνία τι θα εισφέρουμε στην ξαφνική συνειδητοποίηση, που μας πρόσφερε απλόχερα η Ελένη, στα κρίσιμα θέματα της έμφυλης βίας, της γυναικοκτονίας, του βιασμού; Αφού, τελείωσε νομικά το τυπικό της υπόθεσης, ελεεινολογήσαμε (μερικοί), θριαμβολογήσαμε (οι περισσότεροι), είμαστε έτοιμοι να αποστρέψουμε το πρόσωπο και να συνεχίσουμε τις δουλειές μας; Αυτό δεν έγινε, όμως, και με την αλλαγή του νόμου περί βιασμού; Μετά από πολλές αντιδράσεις, υπαναχώρησαν, μας πέταξαν το τυράκι ότι «μας έκαναν το χατίρι» για να μη φωνάζουμε και άφησαν τον νόμο χωρίς κοινωνική στήριξη και νομιμοποίηση. Εμείς οι νομικοί, όμως, ξέρουμε ότι αυτός είναι ένας πολύ καλός τρόπος να σαμποτάρεις έναν καλό νόμο όταν δεν τον κατεβάζεις στην κοινωνία με δράσεις, με ενημερώσεις, με αναλύσεις. Δείτε πώς πέρασαν την ανάγκη να μείνουμε σπίτι στην περίοδο της καραντίνας. Μας στοίχειωσαν με συνεχείς επαναλήψεις, με spot (γκώσαμε να ακούμε τον Παπαδόπουλο να πλένει σχολαστικά τα χέρια του), να μας παίρνουν με το καλό, να μας παίρνουν με το άγριο, να μας κουνάνε το χέρι, να βάζουν πρόστιμα κλπ. Ξέρουν τον τρόπο λοιπόν, τη θέληση δεν έχουν.

Αντί γι’ αυτά, εμείς θριαμβολογήσαμε την αλλαγή και το αφήσαμε στην κρίση τους και όλο τον χειμώνα ασχοληθήκαμε με την αφίσα για την άμβλωση που μας ήλθε βέβαια, ως γροθιά στο στομάχι, από έναν άλλο μηχανισμό που παίρνει Νόμπελ στην πειθώ….. Δεν λέω ότι δεν έπρεπε να αντιδράσουμε στη προσπάθεια επαναφοράς ενός θέματος που έχει ρυθμιστεί από το 1986 και στις ιταμές προσπάθειες να γυρίσουμε στον μεσαίωνα ολοταχώς, αλλά πρέπει να επαγρυπνούμε, γιατί το σύστημα έχει τον τρόπο του να απορροφά τα κινήματα και να τα εξαντλεί σε αντίδραση και μόνο, χωρίς να αναλαμβάνουν επιθετικές πρωτοβουλίες στα σύγχρονα θέματα. Κι έτσι πέρασε ένας χρόνος για να καταλήξουμε στο ίδιο αφήγημα, στα ίδια ερωτήματα στη δίκη, στις ίδιες αντιδράσεις, λες και δεν έχει αλλάξει τίποτα στην κοινωνία. Και, όντως, τίποτα δεν άλλαξε στην κοινωνία, μόνο στον νόμο.

Η υπόθεση της Ελένης συγκλόνισε, γιατί τον βιασμό διαδέχθηκε ένα αποτρόπαιο έγκλημα Δεν είμαι καθόλου σίγουρη τι θα γινόταν αν είχαμε μόνο βιασμό. Ας ήταν, όμως, ζωντανή η Ελένη κι όλα τα υπόλοιπα θα τα βρίσκαμε με τον γνωστό μας τρόπο : με αγώνες και κινητοποιήσεις.

Εξ αιτίας του ειδεχθούς εγκλήματος, έχει αρχίσει πάλι η συζήτηση μέχρι και για τη θανατική ποινή. Είναι γνωστό ότι η κοινωνία, σε περιπτώσεις τρανταγμών, γυρνάει προς τα πίσω και σκέφτεται συντηρητικά κι αναρωτιέται για θέματα που έχουμε λύσει εδώ και 50 χρόνια. Και τα λύσαμε ορθώς, σύμφωνα με τα τότε κελεύσματα της εγκληματολογίας, της σωφρονιστικής και ποιο ρόλο πρέπει να έχει το κράτος. Μην ξαναγυρνάμε, λοιπόν, εκεί. Δεν χρειάζεται να γυρνάμε στο παρελθόν για λύσεις, ούτε επιστημονικά ορθό είναι ούτε κοινωνικά επωφελές. Αντιμετωπίζουμε την κατάσταση με σύγχρονα εργαλεία, όπως πρέπει να κάνει κάθε πολιτισμένη χώρα που σέβεται τον εαυτό της.

Πολλοί, ακόμα και προοδευτικοί, άνθρωποι εύχονται βιασμό και βία μέσα στη φυλακή για τους θύτες της Ελένης. Όσο κατανοητή κι αν είναι η χαλάρωση του στομίου της χύτρας για να βγει ο ανακουφιστικός ατμός, στην ουσία όμως εύχονται να συνεχιστεί η ίδια κουλτούρα που οδήγησε στα εγκλήματα κατά της Ελένης.

Ο Μπρέιβικ σκότωσε 77 άτομα στην Νορβηγία το 2011. Καταδικάστηκε 21 έτη με ελάχιστο ποινής τα 10. Ωστόσο, αν διαπιστωθεί ότι είναι δημόσιος κίνδυνος θα παραμείνει για το υπόλοιπο της ζωής του στην φυλακή.

Ο τρόπος που φερόμαστε στους κρατούμενους είναι ένας καλός δείκτης ευνομούμενης αλλά και αυστηρής κοινωνίας. Οι εγκληματίες αντιμετωπίζονται στα πλαίσια του σωφρονιστικού συστήματος που, εξ ορισμού στοχεύει στον σωφρονισμό, στην επανένταξη και όχι στην εκδίκηση της κοινωνίας για λογαριασμό των θυμάτων. Για να γίνει αυτό, όμως, χρειάζονται σοβαρές προσπάθειες και φυλακές που λειτουργούν με ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς άριστα καταρτισμένους, υποδομές και αρχές που θα εξασφαλίζουν και την εκπαίδευση και επανένταξη του δράστη, αλλά και τη φυσική και συναισθηματική ασφάλεια των θυμάτων. Είμαστε έτοιμοι να αρχίσει μια γενναία αλλαγή σε αυτήν την κατεύθυνση; Αλλιώς, ας τους σκοτώνουμε, ας τους βιάζουμε, ας τους δέρνουμε για να είμαστε ήσυχοι ότι ξεσπάσαμε τα νεύρα μας. Μια γενναία συζήτηση που θα περιλαμβάνει και τα δικαιώματα των κρατουμένων, γιατί είναι ανθρώπινα δικαιώματα που τα έχουμε κατακτήσει με αγώνες, αλλά και την αυστηροποίηση του πλαισίου και την αποφυλάκισή τους βάσει ξεκάθαρων κριτηρίων ουσιαστικής εκπαίδευσης, σωφρονισμού, πρόθεσης επανένταξης κλπ.

Γιατί οι δυσλειτουργίες ενός συστήματος δεν επιτρέπουν την κατάργησή του, επιβάλλουν τη βελτίωσή του.

Μερικές σκέψεις προς αυτήν την κατεύθυνση είναι οι πιο κάτω:

• Πρέπει να εισαγάγουμε στο δίκαιό μας τη γυναικοκτονία, ως νομικό ορισμό, ώστε το συγκεκριμένο αδίκημα να αναγνωρισθεί νομικά ως η εκ δόλου αφαίρεση της ζωής γυναικών, επειδή είναι γυναίκες, ως έγκλημα το οποίο σχετίζεται με πολιτισμικά συμφραζόμενα που θέλουν τη γυναίκα, χωρίς το αυτονόητο δικαίωμα στην αυτοδιάθεση του σώματός τους, το δικαίωμά τους να ορίζουν την προσωπική τους ζωή

Αυτός θα ήταν κι ένας τρόπος να ενισχυθεί η συλλογή και η επεξεργασία τέτοιων στοιχείων, που δυστυχώς λείπουν από τη χώρα μας, ώστε να καταγράφονται επισήμως τέτοια περιστατικά ως γυναικοκτονίες, αλλά και να αντιμετωπίζονται αρμοδίως από τις δικαστικές Αρχές.

Τίθεται το εξής νομικοηθικοκοινωνικό δίλημμα. Αφενός, εάν τα εγκλήματα της έμφυλης βίας, πρέπει να υπαχθούν σε ένα πιο αυστηρό πλαίσιο ποινής, αφετέρου εάν η πραγματική έκτιση της ποινής πρέπει να είναι μεγαλύτερη από αυτή που προβλέπεται στον Π.Κ. για τους λοιπούς καταδικασθέντες.

Η διάκριση αυτή, κατά τη γνώμη μου, είναι αναγκαία. Η νομική αναβάθμιση του εγκλήματος της γυναικοκτονίας, επιτελεί έναν κοινωνικό ρόλο. Η δε βαρύτερη τιμωρία προκύπτει από την κοινωνική ανάγκη και το αίτημα να παταχθεί το φαινόμενο της βίας εναντίον των γυναικών, το οποίο έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις.

Η εισαγωγή στον Π.Κ. αυστηρότερων ποινών σε περιπτώσεις γυναικοκτονιών θα μπορούσε να γίνει με διαφόρους τρόπους. Η ένταξη αυτή θα μπορούσε να γίνει είτε προσθέτοντας ως βάση διακρίσεως στο άρθρο 82Α του Π.Κ. τη διάκριση λόγω φύλου, είτε εισάγοντας επιβαρυντική περίσταση απευθείας στο άρθρο 299 Π.Κ. Ειρήσθω, στην επιμέτρηση της ποινής κατ’ άρθρο 79 ΠΚ θα μπορούσε να συμπεριληφθεί το έγκλημα της γυναικοκτονίας και της έμφυλης βίας. Πέρα από τις πρακτικές συνέπειες ενός τέτοιου μέτρου, αναμφισβήτητα, η εισαγωγή επιβαρυντικής περίστασης υποδηλώνει την αναγνώριση του φαινομένου και αποκτά και συμβολικό χαρακτήρα.

• Από την άλλη, μεγάλο ζήτημα ανακύπτει και με την πραγματική έκτιση της ποινής. Πιο συγκεκριμένα το άρθρο 299 ΠΚ προβλέπει «όποιος σκότωσε άλλον τιμωρείται με κάθειρξη ισόβια ή πρόσκαιρη τουλάχιστον δέκα ετών». Σύμφωνα με το άρθρο 105Β παρ. 6 «προκειμένου για ποινές κάθειρξης δεν μπορεί να χορηγηθεί στον καταδικασθέντα απόλυση υπό όρο αν δεν έχει παραμείνει στο σωφρονιστικό κατάστημα για χρονικό διάστημα ίσο με τα δύο πέμπτα της ποινής που του επιβλήθηκε και, σε περίπτωση ισόβιας κάθειρξης δεκαέξι έτη. Σε κάθε περίπτωση όμως ο καταδικασθείς μπορεί να απολυθεί αν έχει παραμείνει στο κατάστημα είκοσι έτη και αν εκτίει περισσότερες ποινές ισόβιας κάθειρξης αν έχει παραμείνει είκοσι πέντε έτη».

Πέρα από τον ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα του ποινικού σωφρονισμού και χωρίς να αγνοούμε τη διάθεση μεταμέλειας του κάθε κρατούμενου, ώστε να επανενταχτεί στην κοινωνία, με άκρατο και ειλικρινή σεβασμό στα δικαιώματα τους και πρωτοστατώντας όπου αυτά πλήττονται, όπως αναφέραμε και πιο πάνω, προκύπτουν μέγιστα ζητήματα γενικοπροληπτικού χαρακτήρα. Ο βιασμός, η γυναικοκτονία και οι εν γένει ποινικά κολάσιμες πράξεις που ανακύπτουν από την έμφυλη βία, είναι μείζονος σημασίας, αν σκεφτεί κανείς, τις τεράστιες διαστάσεις του φαινομένου, τις στατιστικές μελέτες και τα καταγγελλόμενα περιστατικά. Πιο συγκεκριμένα, οι ειδεχθείς πράξεις με κριτήρια φύλου, έχουν κοινωνικό απόηχο, σε μια κοινωνία αδύναμη και ίσως απρόθυμη να επαναστατήσει κυρίως λόγω του ανωτέρω νομοθετικού πλαισίου.

• Και τίθενται πιεστικά και τα ζητήματα της απόλυσης υπό όρον στα εγκλήματα γυναικοκτονιών, βιασμών κλπ. Πώς ακριβώς θα ελέγχεται εάν ο ΟΡΟΣ αυτός έχει πληρωθεί για την απόλυση, αν έχει αλλάξει όλο το σύστημα πεποιθήσεων σχετικά με την κουλτούρα βιασμού, την αυτοδιάθεση, την ύπαρξη γενικά των γυναικών; Και από ποιο δικαστικό συμβούλιο θα κρίνεται αυτός ο όρος για να αποφυλακιστεί ο βιαστής ή ο γυναικοκτόνος; Από δικαστές σύγχρονους και ενημερωμένους και, κυρίως, χωρίς σεξιστικές προκαταλήψεις ή απλώς από δικαστές που θα κοιτάνε, τυπολατρικά, την χρονική διάρκεια παραμονής στη φυλακή και τα πειθαρχικά παραπτώματα; Άλλωστε, και η νομολογία του ΕΔΔΑ και η ΕΣΔΑ αναφέρει, ότι κάθε χώρα πρέπει να προβλέπει προϋποθέσεις υφ’ όρον απόλυσης ενός καταδικασθέντος σε ισόβια, αλλά οι αρμόδιες δικαστικές αρχές θα κρίνουν κυριαρχικά αν πληρούνται αυτές οι προϋποθέσεις.
• Επιτακτική ανάγκη είναι και η επίταξη κοινωνικών μέτρων από το Δικαστήριο και στους δράστες έτερων πράξεων έμφυλης βίας, πλημμεληματικού χαρακτήρα. Και αυτό διότι, το Δικαστήριο οφείλει να συμμορφώσει το δράστη επιβάλλοντάς του μέτρα, πέρα από την επιβληθείσα ποινή. Ο λόγος για το άρθρο 337 και 333 ΠΚ. «Όποιος με χειρονομίες γενετήσιου χαρακτήρα, με προτάσεις που αφορούν γενετήσιες πράξεις, με γενετήσιες πράξεις που τελούνται ενώπιον άλλου ή με επίδειξη των γεννητικών του οργάνων, προσβάλλει βάναυσα την τιμή άλλου, τιμωρείται με φυλάκιση έως ένα έτος ή χρηματική ποινή. Για την ποινική δίωξη απαιτείται έγκληση». Από τη διάταξη συνάγεται ότι αν η τιμή της παθούσας δεν προσβάλλεται ΒΑΝΑΥΣΑ τότε η πράξη δεν υφίσταται. Δηλαδή, φράσεις ΑΠΛΑ προσβλητικές ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΝΕΣ, δηλαδή το λεγόμενο cat calling, η λεκτική παρενόχληση στον δρόμο.

Κατόπιν απαίτησης του άρθρου 34 της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, ποινικοποιήθηκε το stalking με το άρθρο 333ΠΚ. Το αδίκημα αυτό τυποποποιείται, σε αντίθεση με αυτό της απειλής ή άλλης παράνομης πράξης ή παράλειψης, με την επίμονη καταδίωξη ή παρακολούθηση του θύματος, η οποία πραγματοποιείται είτε με την επιδίωξη διαρκούς επαφής μέσω τηλεπικοινωνιακού ή ηλεκτρονικού μέσου (Π.χ.αποστολή μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, τηλέφωνα κλπ), είτε με διαρκείς επισκέψεις στο περιβάλλον του θύματος, παρά την εκπεφρασμένη αντίθετη βούλησή του, προκαλώντας στο θύμα τρόμο ή ανησυχία.

Πόσοι και πόσες γνωρίζουν την αλλαγή αυτή και δεν εννοώ εμάς τους νομικούς που είναι η δουλειά μας. Κι εδώ καταγράφεται η υστέρηση των γυναικείων κινημάτων και γι αυτό αναφέρεται πιο πάνω ότι δεν μπορούμε να αναλωνόμαστε σε έναν συνεχή αγώνα αντίδρασης και αποδόμησης των επιχειρημάτων των σκοταδιστικών κύκλων που ούτως ή άλλως δεν θα αλλάξουν ποτέ.

Η επιβληθείσα από το δικαστήριο ποινή έχει και ειδικοπροληπτικό χαρακτήρα. Συνεπώς, για λόγους κοινωνικούς, μιας και το φαινόμενο είναι καθημερινό, πρέπει να επιβάλλεται, πέρα από τη χρηματική ποινή (όπως στη Γαλλία, όπου υπάρχει πρόστιμο 700 ευρώ για το cat calling), μια μορφή κοινωνικής εργασίας και οπωσδήποτε ψυχιατρική παρακολούθηση των σοβαρότερων δραστών, αφού έχει αποδειχθεί η ροπή τους προς την έμφυλη βία, όπως προβλέπεται και για τα αδικήματα ενδοοικογενειακής βίας.

Επομένως, όλα αυτά τα αδικήματα πρέπει να περιβληθούν τον μανδύα των αδικημάτων έμφυλης βίας, ώστε να αυστηροποιηθεί το πλαίσιο ποινής και να εισαχθούν μέτρα αναμόρφωσης και συνειδητοποίησης του δράστη.

Δεν απαιτούμε ένα κράτος αυστηρό και μια δικαιοσύνη παρωχημένη. Απαιτούμε ένα κράτος δικαίου με ίσα δικαιώματα, με κοινωνική αλληλεγγύη, ισότιμο και αντάξιο των τόσων αγώνων. Κι αυτό σημαίνει συνεχή κι επίμονη επαγρύπνηση.

Για να φέρουμε ένα παράδειγμα αστοχίας του νομοθέτη, που θα επανέλθουμε, αναλυτικά, επιχειρείται με τροπολογία η παραγραφή αδικημάτων του αξιοποίνου και της δίωξης πλημμελημάτων που έχουν τελεστεί έως την 30.04.2020, κατά των οποίων ο νόμος, ως κύρια ποινή, απειλεί ποινή φυλάκισης μέχρι ένα έτος ή χρηματική ποινή ή παροχή κοινωφελούς εργασίας ή σωρευτικά κάποιες από τις παραπάνω ποινές. Επί πλέον με το άρθ. 64 της τροπολογίας, προβλέπει την παραγραφή και τη μη εκτέλεση ποινών υπό όρο. Αναλυτικότερα, «ποινές φυλάκισης διάρκειας μέχρι έξι μηνών, ή χρηματικές ποινές ή ποινές παροχής κοινωφελούς εργασίας, που έχουν επιβληθεί με αποφάσεις, οι οποίες έχουν εκδοθεί μέχρι την δημοσίευση της τροπολογίας.

Από την ανωτέρω τροπολογία εξαιρούνται ρητώς τα εγκλήματα με ρατσιστικό πρόσημο (ΑΡ.82Α), πολύ καλώς, αλλά όχι της ενδοοικογενειακής βίας, όχι των άρθρων 333 παρ1 και 337 που σχεδόν πάντοτε έχουν έμφυλο περιεχόμενο. Και ναι μεν, το αξιόποινο των αδικημάτων της ενδοοικογενειακής δεν παραγράφεται κατ’ άρθ.63, επειδή τα αδικήματα αυτά έχουν ανώτατο όριο απειλουμένης ποινής φυλάκισης που υπερβαίνει το έτος, εν τούτοις ανακύπτει μεγάλος προβληματισμός σχετικά την υποκρυπτόμενη παραγραφή των ποινών που έχουν επιβληθεί για τα αδικήματα αυτά, μέσω της εφαρμογής του άρθ.64 της τροπολογίας.

Κι αυτό γιατί για το αδίκημα της ενδοοικογενειακής σωματικής βλάβης, μπορεί με την αναγνώριση κάποιας ελαφρυντικής περίστασης, να έχει επιβληθεί στον πρώτο βαθμό, ποινή φυλάκισης έως έξι μηνών και να εκκρεμεί το ποινικό εφετείο, οδηγώντας με τον τρόπο αυτό στην παραγραφή της εν λόγω ποινής, μέσω της εφαρμογής του άρθ.64 της τροπολογίας.

Κι όλα αυτά, όταν ήδη υπάρχει ο Ν. 4604/2019, ο οποίος επιτάσσει να λαμβάνει υπόψη ο νομοθέτης σε κάθε νομοθέτημα τη διάσταση του φύλου, για την προώθηση της ουσιαστικής ισότητας των φύλων, πρόληψη και καταπολέμηση της έμφυλης βίας.

Είναι αυτό που λέμε εμείς οι νομικοί, δίκην αστείου: ότι χρειάζεται ένας νόμος που να λέει ότι εφαρμόζονται όλοι οι άλλοι.

Είναι γεγονός ότι ακόμα και στη συγκεκριμένη διατύπωση του νόμου υπάρχουν ελλείματα και ανεπάρκειες που σχετίζονται με την απουσία ορισμού ενός φάσματος επιβαρυντικών περιστάσεων σε περιπτώσεις βιασμού, όπως επίσης και με την απουσία ενός σαφούς ορισμού της πράξης του βιασμού, όπως αυτή ορίζεται στη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης. Εάν το Υπουργείο δεν είχε προβεί στην αλλαγή αυτή την ύστατη στιγμή υπό την πίεση του κινήματος και του γενικού κοινού αισθήματος, θα μπορούσε να είχε καταλήξει σε μία πιο συνεκτική διατύπωση με επίκεντρο τη συναίνεση, έτσι όπως υιοθετείται στα νομοθετικά πλαίσια άλλων ευρωπαϊκών χωρών.

Αυτό που καλείται να κάνει τώρα η κυβέρνηση είναι να μεριμνήσει συγκεκριμένα, ώστε να διασφαλίσει ότι θα γίνει κατανοητή από όλα τα αρμόδια μέρη η συγκεκριμένη σημασία και εφαρμογή αυτής της αλλαγής και όλων των προτεινόμενων, μαζί με οδηγίες προς τους δικαστικούς λειτουργούς, εισαγγελείς, δικηγορικούς συλλόγους και όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες, αλλά και όλα τα ΜΜΕ, με βάση τα πρότυπα της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, και όπως έχουν πράξει άλλες ευρωπαϊκές χώρες που έχουν υιοθετήσει σχετική νομοθεσία, για να διασφαλιστεί η ορθή και αποτελεσματική εφαρμογή των μέτρων.

Πρέπει να γίνει κατανοητό σε όλους τους παραπάνω φορείς, αλλά και στην κοινωνία, ότι πλέον δεν απαιτείται αποκλειστικά να τεκμαίρεται η άσκηση βίας ή απειλής κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας για να εκδικαστεί ένα έγκλημα ως βιασμός.

Αλλά, δυστυχώς, το πρόβλημα δεν λύεται μόνο νομοθετικά και νομολογιακά. Το πρόβλημα είναι, κυρίως, κοινωνικό κι εκεί ελάχιστα έχουν γίνει, λόγω των τεράστιων εμποδίων που υψώνουν η εκκλησία, ο τύπος, τα συστημικά ΜΜΕ και δεν υπάρχει σοβαρή πολιτική βούληση να τα αντιμετωπίσει για τους γνωστούς λόγους.

Υπάρχει σωστή σεξουαλική διαπαιδαγώγηση των παιδιών μας;

Γίνονται στα σχολεία σοβαρά μαθήματα για τις σχέσεις, τη συναίνεση, τη προφύλαξη, την οικογένεια;

Διδάσκονται τα παιδιά από μικρή ηλικία ότι το δικαίωμα της γυναίκας να διαχειρίζεται το σώμα της είναι αναφαίρετο;

Και θα ήταν κεφαλαιώδους σημασίας η εκπαίδευση αυτή να αρχίσει ακόμη και στα παιδικά προγράμματα. Η εκπαίδευση των παιδιών στη σημασία της συναίνεσης μπορεί να γίνει, χωρίς καν να αναφερθεί το σεξ, αν αυτό ενοχλεί κάποιους γονείς. Σημασία έχει να διδαχθούν να παιδιά για την αυτονομία του σώματός τους, ότι τους επιτρέπεται να λένε όχι σε οτιδήποτε τα κάνει να αισθάνονται άβολα, ακόμα κι αν το όχι απευθύνεται σε έναν ενοχλητικό συγγενή που τους τσιμπάει τα μαγουλάκια. …

Αν δεν αλλάξουν αυτά στη παιδική ηλικία, τότε ο τρόπος με τον οποίο οι ενήλικοι άντρες και γυναίκες θα αλληλεπιδρούν μέσα στην καθημερινότητα θα είναι ο ίδιος τρόπος που αλληλεπιδρούν όταν συμβαίνει ένας βιασμός. Οι κοινωνικές δυναμικές που βλέπουμε μεταξύ ανδρών και γυναικών είναι οι ίδιες κοινωνικές δυναμικές που κάνουν τους άντρες να πιστεύουν ότι ο βιασμός δεν είναι λάθος, και τις γυναίκες να πιστεύουν ότι δεν έχουν δικαίωμα να διαμαρτυρηθούν. Η συμπεριφορά υπάρχει σε ένα συνεχές. Ο βιασμός δεν κατοικεί σε μια δική του μικρούλα γωνία, όπου ξαφνικά όλα είναι διαφορετικά. Οι συμπεριφορές που δέχεσαι σήμερα είναι οι συμπεριφορές που γίνονται βιασμός αύριο.

Η αλλαγή των νόμων γίνεται, γιατί τίποτα δεν είναι γραμμένο στις πλάκες του Μωϋσή, όμως, δεν αλλάζει ως διά μαγείας την κατάσταση, καθώς στηρίζεται σε βαθιά ριζωμένες αντιλήψεις και κουλτούρες σε σχέση με τις γυναίκες που «θέλουν και τα παθαίνουν», που «προκαλούν» κ.λπ. όπως ακούμε κατ´ επανάληψη στους βιασμούς. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε, και ως κοινωνία, ότι βιασμός είναι όταν παγώνεις την ώρα της σεξουαλικής επίθεσης. Βιασμός είναι όταν απειλείσαι με διαπόμπευση ή απόλυση. Βιασμός είναι όταν υφίστασαι ψυχολογική βία από τον σύντροφο – σύζυγο. Βιασμός είναι όταν δεν νοείται ελεύθερη βούληση (χάπι βιασμού, χρήση αλκοόλ ή ουσιών). Βιασμός είναι όταν εκμεταλλεύονται την ευάλωτη θέση σου ως προσφύγισσα, μετανάστρια, τοξικοεξαρτημένη. Βιασμός, και μάλιστα εξακολουθητικός, είναι όταν είσαι θύμα trafficking.

Ο νόμος άλλαξε, αλλά η κουλτούρα βιασμού έμεινε η ίδια. Για να αλλάξει χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια τόσο κοινωνικά όσο κι εκπαιδευτικά. Δεν άλλαξε την κατάσταση από την μία στιγμή στην άλλη, σηματοδότησε, όμως, ένα αποφασιστικό βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση, και την προάσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών. Κυρίως, σηματοδότησε ότι η κοινωνική αλλαγή είναι εφικτή, δίνοντας ελπίδα στους ανθρώπους που αγωνίζονται για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, για να συνεχίσουμε και να ενδυναμώσουμε τον αγώνα μας.

Ευχαριστούμε την κ. Λένα Φουτσιτζή και τη LiFO για τη δυνατότητα να διατυπώσουμε μερικές σκέψεις για την επόμενη ημέρα της δίκης και πώς θα μπορούσαμε να μετουσιώσουμε τα όποια διδάγματα σε λύσεις νομοθετικές, κοινωνικές κι εκπαιδευτικές.

Δράττομαι της ευκαιρίας να εκφράσω ,προσωπικά ,την απεριόριστη εκτίμησή μου στην κ.Φουτσιτζή, που, μέσω της στήλης τής «Α, μπα» και του ευθύβολου, ξεκάθαρου κι αποφασισμένου λόγου της, έχει δημιουργήσει έναν ασφαλή χώρο επικοινωνίας που βοηθά πολλές γυναίκες και, το κυριότερο, παίρνει απροκατάληπτη θέση στα κοινωνικά ζητήματα. Επισκεφθείτε την.