Η καταχώρηση ευρωπαϊκού σήματος είναι μια διαδικασία που προστατεύει το σήμα μιας επιχείρησης σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση με μία μόνο αίτηση. Μόλις καταχωρηθεί, το σήμα προστατεύεται σε ολόκληρη την Ευρώπη, περιλαμβανομένης της Ελλάδας, χωρίς να απαιτείται ξεχωριστή καταχώρηση εθνικού σήματος. Το σύστημα του ευρωπαϊκού κοινοτικού σήματος (Trademark) έχει σχεδιαστεί για να απλοποιήσει τη διαδικασία για τις επιχειρήσεις και να μειώσει τα έξοδα για την προστασία των προϊόντων και υπηρεσιών τους σε όλη την ΕΕ μέσω μίας ενιαίας διαδικασίας καταχώρησης.
Τα βασικά χαρακτηριστικά του ευρωπαϊκού σήματος περιλαμβάνουν:
- Το σήμα προστατεύεται για 10 χρόνια και μπορεί να ανανεώνεται επ' αόριστoν.
- Η πλειονότητα των αιτήσεων για καταχώρηση κοινοτικού σήματος ολοκληρώνεται εντός 6 μηνών.
- Σύμφωνα με το Άρθρο 2 του 4679/2020 (Άρθρο 3 της Οδηγίας 2015/2436/ΕΕ) μπορεί να προστατεύσει κάθε είδους γραφική αναπαράσταση, όπως: λέξεις, γράμματα, αριθμούς, εικόνες, εικονιστικά στοιχεία, μορφές, χρώματα, συνδυασμούς χρωμάτων, μουσική, ήχους, και κινούμενες επιγραφές.
Η κατοχύρωση εμπορικού σήματος μόνο στην Ελλάδα δεν εξασφαλίζει ότι ο δικαιούχος του εθνικού σήματος προστατεύεται και στις λοιπές χώρες της Ευρώπης. Για τον λόγο αυτόν, η κατοχύρωση ευρωπαϊκού εμπορικού σήματος είναι ιδανική για επιχειρήσεις με ευρωπαϊκές εξαγωγές ή διαδικτυακή παρουσία στην ΕΕ, καθώς παρέχει προστασία σε όλα τα κράτη μέλη με μία μόνο αίτηση. Η διαδικασία πραγματοποιείται ηλεκτρονικά, με την αίτηση να υποβάλλεται στο Ευρωπαϊκό Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας (EUIPO), το οποίο εδρεύει στην Αλικάντε της Ισπανίας. Αρχικά, η αίτηση ελέγχεται για να διαπιστωθεί εάν πληρούνται τα απαραίτητα κριτήρια, και στη συνέχεια ακολουθεί ο ουσιωδέστερος έλεγχος για πιθανές συγκρούσεις με ήδη καταχωρημένα όμοια ή παραπλήσια σήματα. Το Ευρωπαϊκό Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας (EUIPO), ελέγχει το μητρώο των κοινοτικών σημάτων για να διασφαλίσει ότι δεν υπάρχει παραβίαση προγενέστερου δικαιώματος σε σήμα, με βάση πάντα την αρχή της χρονικής προτεραιότητας (Ν. 4679/2020, άρθρο 5 παρ. 5). Εφόσον διαπιστωθεί σύγκρουση, ο δικαιούχος του προγενέστερου σήματος ενημερώνεται και δύναται να ασκήσει ανακοπή κατά της αίτηση. Το εν λόγω ένδικο μέσο της ανακοπής προβλέπεται από τον Κανονισμό (ΕΕ) 2017/1001 (άρθρο 47 επ.), ο οποίος αντικατέστησε τον Κανονισμό 40/94. Διαφορετικά, μπορεί να επιτραπεί η συνύπαρξη.
Συνολικά, η κατοχύρωση ευρωπαϊκού σήματος αποτελεί στρατηγική επιλογή για επιχειρήσεις που επιθυμούν να προστατεύσουν την επωνυμία τους σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η διαδικασία είναι αποδοτική και προσφέρει σαφή νομική προστασία. Είναι σημαντικό να εξασφαλιστεί η συμμόρφωση με τις νομικές διαδικασίες και τους κανονισμούς, για να διασφαλιστεί η αποφυγή ενδεχόμενων νομικών αμφισβητήσεων και να εξασφαλιστεί η προστασία των δικαιωμάτων του σήματος σε επίπεδο ΕΕ. Ένας προσεκτικός προέλεγχος και η κατάλληλη νομική καθοδήγηση πριν την υποβολή της αίτησης είναι το κλειδί για την επιτυχή κατοχύρωση και μακροχρόνια προστασία του σήματος.
Μετά την καταχώρηση του ευρωπαϊκού σήματος, ο δικαιούχος έχει ορισμένες υποχρεώσεις για να διατηρήσει την προστασία του σήματος σύμφωνα με τον κανονισμό ΕΕ 2017/1001. Συγκεκριμένα, το σήμα θα πρέπει να χρησιμοποιείται σε πραγματικό επίπεδο στην αγορά, διαφορετικά μπορεί να ακυρωθεί λόγω μη χρήσης. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Ένωση απαιτεί τη χρήση του σήματος εντός 5 ετών από την καταχώρησή του, διαφορετικά οποιοσδήποτε μπορεί να ζητήσει την ακύρωσή του λόγω μη χρήσης (Άρθρο 18 του κανονισμού). Επίσης, το ευρωπαϊκό σήμα προστατεύεται για 10 χρόνια από την ημερομηνία καταχώρησης και μπορεί να ανανεώνεται επ' αόριστον για συνεχόμενα 10ετή διαστήματα. Η ανανέωση πρέπει να πραγματοποιείται εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας, καθώς διαφορετικά ενδέχεται να προκύψει απώλεια των δικαιωμάτων επί του σήματος. Οι επιχειρήσεις οφείλουν να διασφαλίσουν τη συμμόρφωσή τους με τις εν λόγω ρυθμίσεις, προκειμένου να διατηρήσουν την πλήρη νομική προστασία του σήματός τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
