Ο Αστικός μας Κώδικας έχει μεριμνήσει για την κατάσταση εκείνη κατά την οποία ένα ενήλικο φυσικό πρόσωπο αδυνατεί να εξυπηρετεί μόνο του τον εαυτό του και να καλύπτει μόνο του τις ανάγκες του, κωδικοποιώντας το ως δικαστική συμπαράσταση στο ΑΚ 1666. Στους συμπαραστατούμενους αφαιρείται ολικά ή μερικά η δικαιοπρακτική τους ικανότητα μετά από δικαστική απόφαση κατόπιν θέση των δικαιούμενων προς αίτηση προσώπων στο Μονομελές Πρωτοδικείο της κατοικίας ή της συνήθους διαμονής του ασθενούς το οποίο δικάζει κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας.
Σύμφωνα με το άρθρο 1666 ΑΚ, σε δικαστική συμπαράσταση υποβάλλονται τα εξής ενήλικα πρόσωπα:
α) Όσοι, λόγω ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής, ή λόγω σωματικής αναπηρίας,
β) Όσοι λόγω ασωτίας, τοξικομανίας ή αλκοολισμού εκθέτουν στον κίνδυνο της στέρησης τον εαυτό τους, το σύζυγό τους, τους κατιόντες τους ή τους ανιόντες τους.αδυνατούν ολικά ή μερικά να φροντίζουν μόνοι για τις υποθέσεις τους.
Οι εν λόγω διατάξεις του Αστικού Κώδικα αποσκοπούν στην προστασία του δικαστικά συμπαραστατούμενου ο οποίος λόγω έλλειψης διανοητικής διαύγειας αδυνατεί να αυτοεξυπηρετηθεί και να φροντίσει μόνος του τις υποθέσεις του τον εαυτό του, την περιουσία του, τα οικονομικά του με αποτέλεσμα να θέτει σε κίνδυνο τον εαυτό του, την περιουσία του κλπ.
Ποιά πρόσωπα δικαιούνται να καταθέσουν την αίτηση δικαστικής συμπαράστασης;
Τα δικαιούμενα πρόσωπα διαφοροποιούνται ανάλογα με την υπό κρίση περίπτωση. Οι εν λόγω περιπτώσεις διακρίνονται ως εξής:
- Επί σωματικής αναπηρίας: Σε περίπτωση που ο υπέρ ου πάσχει αποκλειστικά από σωματική αναπηρία, μόνο ο ίδιος ο πάσχων έχει δικαίωμα να καταθέσει αίτηση για τη θέση του σε δικαστική συμπαράσταση (άρ.1667 εδ.3 ΑΚ.)
- Επί διανοητικής ή ψυχικής διαταραχής: Όταν πάσχων ταλαιπωρείται από κάποια διανοητική ή ψυχική διαταραχή ο κύκλος των προσώπων που νομιμοποιούνται να καταθέσουν την αίτηση διευρύνεται σημαντικά.
Πλέον δικαίωμα προς κατάθεση έχουν:
- O ίδιος ο πάσχων (1667 εδ.1 ΑΚ)
- O σύζυγος του πάσχοντος (1667 εδ.1 ΑΚ)
- Oι γονείς του πάσχοντος (1667 εδ.1 ΑΚ)
- Tα τέκνα του πάσχοντος (1667 εδ.1 ΑΚ)
- O Εισαγγελέας Πρωτοδικών (1667 εδ.1 ΑΚ)
- Tο Δικαστήριο αυτεπαγγέλτως (1667 εδ.1 ΑΚ)
O δικαστικός συμπαραστάτης καθίσταται πλέον υπεύθυνος για τις διαδικαστικές ενέργειες του συμπαραστατούμενου και ανάλογα με το περιεχόμενο της δικαστική κρίσης ενεργεί για λογαριασμό και στο όνομα του συμπαραστατούμενου ή εγκρίνει τις σχετικές του ενέργειες. Συνολικά, πρόκειται για μια διαδικασία η οποία προτιμάται κυρίως για ηλικιωμένους πάσχοντες νόσων όπως Άνοια, Αλτσχάιμερ κλπ. Νόσοι που επηρεάζουν αποφασιστικά την κριτική τους ικανότητα κει πειφέρουν απώλεια μνήμης. Σε κάθε περίπτωση απαιτώνται ισχυρά αποδεικτικά μέσα(ιατρικές γνωματεύσεις) πρός απόδειξη της υπό κρίσης διανοητικής και ψυχικής διαταραχής ή σωματικής αναπηρίας.
