Α. Το νομοθετικό πλαίσιο για την τηλεργασία, ήταν η συμφωνία-πλαίσιο του 2002 των κοινωνικών εταίρων στην ΕΕ, η οποία ενσωματώθηκε στην ΕΓΣΣΕ του 2006 (Προσάρτημα Β στην Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 2006-2007). Πλέον, παρέχονται ρητές ρυθμίσεις στο νόμο που ορίζουν την τηλεργασία, ειδικότερα:
Στο άρθρο 1 του Ν. 3846/2010( ΦΕΚ Α 66/2010) θεσμοθετείται τεκμήριο. Ορίζεται ότι εάν κάποιος εργάζεται υπό συνθήκες τηλεργασίας επί 9 μήνες συνολικά, τότε τεκμαίρεται ότι εργάζεται με καθεστώς εξαρτημένης εργασίας.
Με το άρθρο 5 του Ν 3846/2010 προβλέφθηκαν τα εξής: 1. Ο εργοδότης όταν καταρτίζει σύμβαση εργασίας για τηλεργασία, υποχρεούται να παραδίδει γραπτώς στον εργαζόμενο, μέσα σε οκτώ (8) ημέρες, το σύνολο των πληροφοριών που αναφέρονται στην εκτέλεση της εργασίας και ειδικότερα ως προς την ιεραρχική σύνδεση με τους προϊσταμένους του στην επιχείρηση, τα λεπτομερή καθήκοντα του, τον τρόπο υπολογισμού της αμοιβής, τον τρόπο μέτρησης του χρόνου εργασίας, την αποκατάσταση του κόστους που προκαλείται από την παροχή της (τηλεπικοινωνίες, εξοπλισμός, βλάβες συσκευών κλπ.). Αν στη σύμβαση περιέχεται συμφωνία για τηλε-ετοιμότητα ορίζονται τα χρονικά της όρια και οι προθεσμίες ανταπόκρισης του μισθωτού. 2. Αν κανονική εργασία μετατρέπεται σε Τηλεργασία, καθορίζεται στη συμφωνία αυτή μια περίοδος προσαρμογής τριών (3) μηνών, κατά την οποία οποιοδήποτε από τα μέρη, μετά από τήρηση προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών, μπορεί να θέσει τέλος στην τηλεργασία και ο μισθωτός να επιστρέψει στην εργασία του σε αντίστοιχη θέση με αυτήν που κατείχε. 3. Ο εργοδότης αναλαμβάνει σε κάθε περίπτωση το κόστος που προκαλείται στον μισθωτό από τη μορφή αυτή εργασίας και ειδικότερα των τηλεπικοινωνιών. Παρέχει στον μισθωτό τεχνική υποστήριξη για την παροχή της εργασίας του και αναλαμβάνει να αποκαταστήσει τις δαπάνες επισκευής των συσκευών που χρησιμοποιούνται για την εκτέλεση της ή να τις αντικαταστήσει σε περίπτωση βλάβης. Η υποχρέωση αυτή αφορά και στις συσκευές που ανήκουν στον μισθωτό, εκτός εάν στη σύμβαση ή στη σχέση εργασίας ορίζεται διαφορετικά. Στη σύμβαση ή στη σχέση εργασίας ορίζεται ο τρόπος χρηματικής αποκατάστασης εκ μέρους του εργοδότη της χρησιμοποίησης του οικιακού χώρου εργασίας του μισθωτού. Με συλλογικές συμβάσεις προσδιορίζονται επίσης ειδικότερα πλαίσια για τη ρύθμιση του ίδιου ζητήματος. 4. Ο εργοδότης, το αργότερο μέσα σε δύο (2) μήνες από την κατάρτιση της σύμβασης εργασίας, πληροφορεί γραπτώς τον τηλεργαζόμενο για το πρόσωπο και για τα στοιχεία επικοινωνίας των εκπροσώπων του προσωπικού στην επιχείρηση.
Η παράλειψη συμμόρφωσης του εργοδότη με τις υποχρεώσεις του αυτές, οι οποίες συντρέχουν και στην κάτωθι εξεταζόμενη περίπτωση της μονομερούς θέσης του εργαζόμενου σε καθεστώς τηλεργασίας, παρέχουν στον τελευταίο το δικαίωμα άσκησης επίσχεσης της (τηλε)εργασίας του.
Β. Η τηλεργασία κατέστη, ως έκτακτη λύση, εξαιρετικά δημοφιλής και διαδεδομένη, ιδιαίτερα για τις επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών του τριτογενούς οικονομικού τομέα, ήδη από το πρώτο κύμα του Covid-19, την άνοιξη του 2020, προκειμένου για την ανάσχεση των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων.
Με την υπ’ αριθμ. πρωτ. 12339/404/12.3.2020 Εγκύκλιο του ΥΠΕΚΥ «Έκτακτα και προσωρινά μέτρα στην αγορά εργασίας για την αντιμετώπιση και τον περιορισμό της διάδοσης του κορωνοϊού COVID-19» εξειδικεύθηκε η σχετική πρόβλεψη του άρθρου 4 παρ 2 της ΠΝΠ της 11-03-2020 ( ΦΕΚ Α’55, η οποία κυρώθηκε με το άρθρο 2 Ν. 4682/2020), ειδικότερα, ορίστηκαν τα εξής:
Με την παράγραφο 2 του άρθρου 4 της Π.Ν.Π. της 11.3.2020 (ΦΕΚ Α' 55), ο εργοδότης δύναται με απόφασή του να καθορίζει ότι η εργασία που παρέχεται από τον εργαζόμενο, στον προβλεπόμενο από την ατομική σύμβαση τόπο εργασίας, θα πραγματοποιείται, με το σύστημα της εξ αποστάσεως εργασίας, εφόσον αυτό είναι εφικτό, ώστε ο εργαζόμενος να μπορεί να συνεχίζει να παρέχει την εργασία του χωρίς να απαιτείται η φυσική του παρουσία στον τόπο εργασίας. Ειδικότερα, ορίστηκαν τα εξής:
«…2.α) Ο εργοδότης δύναται με απόφασή του να καθορίζει ότι η εργασία που παρέχεται από τον εργαζόμενο στον προβλεπόμενο από την ατομική σύμβαση τόπο εργασίας, θα πραγματοποιείται με το σύστημα της εξ αποστάσεως εργασίας.
β) Εργαζόμενοι που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες δύνανται να εργάζονται με το σύστημα της εξ αποστάσεως εργασίας, κατόπιν αιτήματός τους, που διατυπώνεται με κάθε πρόσφορο μέσο, όπως μέσω τηλεφώνου, ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή γραπτού μηνύματος κινητού τηλεφώνου.
γ) Ο εργοδότης οφείλει να αποδεχθεί το αίτημα της περ. (β), εφόσον η εργασία δύναται να παρασχεθεί εξ αποστάσεως.
δ) Σε περίπτωση που δεν καθίσταται εφικτή η εφαρμογή των οριζομένων στις περ. (β) και (γ), ο εργοδότης λαμβάνει μέτρα, ώστε ο αιτών εργαζόμενος που ανήκει σε ευπαθή ομάδα να μην παρέχει εργασία για την εκτέλεση της οποίας έρχεται σε επαφή με κοινό.
ε) Σε περίπτωση που δεν μπορεί να εφαρμοστεί η περ. (δ), ο εργοδότης, ως ύστατο μέτρο προστασίας του εργαζόμενου-αιτούντα που ανήκει σε ευπαθή ομάδα, θέτει τη σύμβαση εργασίας του σε αναστολή, για χρονικό διάστημα έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2020.
Συνεπώς, τυχόν άρνηση και εμμονή του μισθωτού στην προσφορά εργασίας με αυτοπρόσωπη παρουσία στην εκμετάλλευση δε θα συνιστά προσήκουσα προσφορά της εργασίας, με την επιφύλαξη σε κάθε περίπτωση της απαγόρευσης καταχρηστικής άσκησης του διευθυντικού δικαιώματος (π.χ όταν με αυτόν τον τρόπο ο εργοδότης επιχειρεί να αποκόψει εργαζόμενο από το εργασιακό του περιβάλλον, απομονώνοντάς τον από τους συναδέλφους του, όταν ο εργοδότης δεν παρέχει όλα τα μέσα για την παροχή της εργασίας, με αποτέλεσμα ο εργαζόμενος να περιέρχεται σε κατάσταση αργομισθίας κ.α.). Η παροχή εξ αποστάσεως εργασίας με εργοδοτική απόφαση μπορεί να είναι πλήρης ή μερική. Σε κάθε περίπτωση η απασχόληση θα παραμένει πλήρης ή όση η εξαρχής συμφωνημένη (Μπουμπουχερόπουλος,ΕΕργΔ 2020, σελ 530 επ).
Με το άρθρο πρώτο της Υ.Α. 13564/Δ1.4770/30.03.2020(ΦΕΚ 1161 Β’/03.04.2020) με το οποίο προστίθεται παρ. 14.13 στην ΥΑ 14331/19, ορίζεται ότι ο εργοδότης έχει την υποχρέωση να υποβάλλει το έντυπο Ε4.1. Δήλωση εξ αποστάσεως εργασίας - Έντυπο Ειδικού Σκοπού του άρθρου 4 παρ. 2 της Π.Ν.Π. A’ 55/11.03.20, στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ για τους εργαζόμενους οι οποίοι παρείχαν εργασία με μονομερή απόφαση του εργοδότη με το σύστημα της εξ αποστάσεως απασχόλησης. Το έντυπο αυτό υποβάλλεται συγκεντρωτικά και απογραφικά κατά το πρώτο δεκαήμερο του επόμενα μήνα από την εφαρμογή του μέτρου. Με την παρ. α του άρθρου δευτέρου της ως άνω Υ.Α. προστίθεται στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ το «ΕΝΤΥΠΟ 4.1 ΔΗΛΩΣΗ ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ-ΕΝΤΥΠΟ ΕΙΔΙΚΟΥ ΣΚΟΠΟΥ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 4 ΠΑΡ. 2 ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟ¬ΜΕΝΟΥ (Α’ 55/11.03.20)». Ως προθεσμία για την πρώτη εφαρμογή στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ του ως άνω μέτρου ετέθη το πρώτο δεκαήμερο του μηνός Μαΐου 2020 και αφορούσε τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο 2020 (Εγκύκλιο του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων με αρ. πρωτ. οικ.14676/253/7-4-2020 (ΑΔΑ: ΩΨ3Δ46ΜΤΛΚ-7ΡΖ).
Η δυνατότητα παροχής από τον εργαζόμενο εξ αποστάσεως εργασίας μετά από μονομερή απόφαση του εργοδότη παρατάθηκε σταδιακά ανά μήνα ως ακολούθως: Στις 10-4-2020 με την Υ.Α. 14920/491/10-4-2020(ΦΕΚ Β’ 1290/10-4-2020) παρατάθηκε έως 30 Απριλίου 2020, με την από 24-4-2020 Υ.Α. 16135/499(ΦΕΚ Β’ 1566/24-4-2020) παρατάθηκε έως 31 Μαΐου 2020, με την από 30-5-2020 Υ.Α. 20788/610(ΦΕΚ Β’ 2083/30-5-2020) παρατάθηκε έως 30 Ιουνίου 2020, με την από 1-7-2020 Υ.Α. 26308/768(ΦΕΚ Β΄ 2684/1-7-2020) παρατάθηκε έως 31 Ιουλίου 2020, με την από 30-7-2020 Υ.Α. 30742/1002(ΦΕΚ Β΄ 3148/30-7-2020) παρατάθηκε έως 30 Σεπτεμβρίου 2020 , και με την Υ.Α. 36124/1194(ΦΕΚ Β΄ 3945/15-9-2020) παρατάθηκε έως 31-12-2020.
Σύμφωνα και με το άρθρο 6 της ΚΥΑ Αριθμ. 39363/1537/2020 (ΦΕΚ Β` 4262/30.09.2020) ορίστηκαν τα εξής: «Ο χρόνος ισχύος των περ. β), γ), δ) και ε) της παρ. 2 του άρθρου 4 της από 11.03.2020 Π.Ν.Π. (Α` 55) η οποία κυρώθηκε με το άρθρο 2 του ν. 4682/2020 (Α` 76) και τροποποιήθηκε με το άρθρο όγδοο της από 22.08.2020 Π.Ν.Π. (Α` 161), η οποία κυρώθηκε με το άρθρο 2 του ν. 4722/2020 (Α` 177) και συμπληρώθηκε με το άρθρο 21 αυτού, παρατείνεται έως την 31η Δεκεμβρίου 2020».
Με την ΚΥΑ 5648/120/5-2-2021 (ΦΕΚ B` 456/06.02.2021) ορίζεται ότι: "Ο χρόνος ισχύος των περ. β), γ), δ) και ε) της παρ. 2 του άρθρου 4 της από 11.03.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α` 55) όπως ισχύει, που αναφέρεται στο άρθρο 6 της υπ` αρ. 39363/1537/30-9-2020 κοινής υπουργικής απόφασης, παρατείνεται έως την 28η Φεβρουαρίου 2021".
Επιπλέον με τις υπ’ αριθμ. ΚΥΑ Αριθμ. Οικ.8689/198/25-02-2021 και ΚΥΑ Αριθμ.Οικ. 8690/199/25-02-2021 ( ΦΕΚ Β 756/25-02-2021) παρατάθηκε το μέτρο της εφαρμογής της τηλεργασίας σε όλη την Ελληνική Επικράτεια ως τις 31-03-2021.
Επίσης, με την υπ’ αριθμ. ΚΥΑ Αριθμ. Δ1α/ΓΠ.οικ. 13805 ( ΦΕΚ Β 843/03-03-2021) «Έκτακτα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο περαιτέρω διασποράς του κορωνοϊού COVID-19 στο σύνολο της Επικράτειας για το διάστημα από την Πέμπτη, 4 Μαρτίου 2021 και ώρα 6:00 έως και την Τρίτη, 16 Μαρτίου 2021 και ώρα 6:00.» για τις περιοχές πολύ αυξημένου κινδύνου, το ποσοστό της τηλεργασίας στις ιδιωτικές επιχειρήσεις ορίστηκε σε ποσοστό 60% και στις δημόσιες υπηρεσίες στο μέγιστο δυνατό ποσοστό».
Τέλος, η ΚΥΑ 10602/226/8-3-2021 ( ΦΕΚ Β 926/09-03-2021) επέκτεινε ως τις 31-03-2021 τα ανωτέρω μέτρα.
Με το άρθρο 15 του Ν. 4722/2020 (ΦΕΚ Α’ 177/15-9-2020) δόθηκε η δυνατότητα στον εργοδότη από την 1η Σεπτεμβρίου 2020 να εφαρμόσει την παροχή της εργασίας από απόσταση, όπως αυτή ορίζεται στο άρθρο 4 της από 11.3.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α΄ 55), όπως ισχύει, σε εργαζόμενους οι οποίοι τίθενται σε περιορισμό επτά (7) ή δεκατεσσάρων (14) ημερών, στο πλαίσιο των μέτρων προληπτικού ελέγχου για τον περιορισμό της διάδοσης του κορωνοϊού COVID-19, σύμφωνα με τις επίσημες συστάσεις του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ).
Με το όγδοο άρθρο της από 22-8-2020 Π.Ν.Π. (ΦΕΚ Α’ 161 που κυρώθηκε με το άρθρο 2 του Ν 4722/2020, ΦΕΚ Α 177/2020), το οποίο αντικαθιστά την παρ. 2 του άρθρου 4 της από 11-3-2020 Π.Ν.Π. (ΦΕΚ Α’ 55), όπως παρουσιάσθηκε παραπάνω, επεκτείνεται το δικαίωμα της εξ αποστάσεως παροχής εργασίας και στους εργαζόμενους που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες, και θεσπίζεται η υποχρέωση του εργοδότη για την αποδοχή των σχετικών αιτημάτων τους κατόπιν αξιολογήσεώς των, εφόσον η εργασία δύναται να παρασχεθεί εξ αποστάσεως. Πιο συγκεκριμένα, οι εργαζόμενοι που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες υποβάλλουν το αίτημά τους για εξ αποστάσεως εργασία στον εργοδότη, ο οποίος οφείλει να το αποδεχθεί, εφόσον είναι δυνατή η εργασιακή αυτή πρακτική. Σε περίπτωση που αυτή δεν καθίσταται εφικτή, ο εργοδότης εφαρμόζει τις διατάξεις της ΚΥΑ 39363/1537/30-9-2020(ΦΕΚ Β’ 4262/2020)η οποία εξειδικεύει την εφαρμογή του άρθρου 4 της από 11.03.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α’ 55), όπως ισχύει για τις ευπαθείς ομάδες εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα (αντί πολλών, Παναγιωτακοπούλου- Παπανικολάου, ΔΕΝ 2020, σελ 1973).
Τέλος, το άρθρο 235 του Ν. 4727/2020 (ΦΕΚ Β’ 184/23-09-2020) με την παράγραφο α’ θέσπισε αρχικώς για την Περιφέρεια Αττικής την εφαρμογή του συστήματος της εξ αποστάσεως απασχόλησης για τις επιχειρήσεις της ως άνω Περιφέρειας σε ποσοστό 40% επί του συνολικού αριθμού των εργαζομένων μόνο στις περιπτώσεις όπου η εργασία μπορεί να παρασχεθεί από τους εργαζόμενους με την πρακτική αυτή απασχόλησης. Ευνόητο είναι ότι κατά τον ανωτέρω υπολογισμό των εργαζομένων δεν λαμβάνονται υπόψη οι εργαζόμενοι των οποίων οι συμβάσεις τελούν σε αναστολή, καθώς και οι εργαζόμενοι που τελούν σε κάθε είδους νόμιμη άδεια (όπως μητρότητας, ασθένειας κ.α.). Επίσης η διάταξη εφαρμόζεται και σε περιπτώσεις εργαζομένων που ο χρόνος εργασίας τους είναι μοιρασμένος σε εργασία γραφείου και σε εξωτερικές εργασίες, και μόνο στο βαθμό που η εργασία γραφείου δύναται να παρασχεθεί εξ αποστάσεως. Σε περίπτωση κατά την οποία από τον υπολογισμό του ανωτέρω ποσοστού προκύπτει δεκαδικός αριθμός 0,50 και πάνω, γίνεται στρογγυλοποίηση προς τα πάνω.
Κατόπιν διαδοχικών ΚΥΑ που παρέτειναν και επέκτειναν το ως άνω μέτρο, δυνάμει της προβλεφθείσας στο άρθρο αυτό ειδικής νομοθετικής εξουσιοδότησης ως προς την χωρική, χρονική και ποσοστιαία επέκταση του έκτακτου αυτού μέτρου, τέλει και μέχρι σήμερα, έχει εκδοθεί η πλέον πρόσφατη υπ’ Αριθμ.οικ. 4012/111 ΚΥΑ (ΦΕΚ B' 292/27.01.2021), η οποία όρισε τα εξής:
Για επιτακτικούς λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας έναντι του κορωνοϊού COVID-19, παρατείνονται έως και την 28η Φεβρουαρίου 2021, οι εξής κανόνες ως προς την οργάνωση του τόπου και του χρόνου εργασίας:
α) Επιχειρήσεις - εργοδότες που εδρεύουν ή έχουν υποκατάστημα σε οποιαδήποτε Περιφερειακή Ενότητα της χώρας, υποχρεούνται, έως 28/02/2021, να εφαρμόζουν το σύστημα της εξ αποστάσεως παροχής εργασίας στους εργαζομένους τους, σε όποιες περιπτώσεις η εργασία τους μπορεί να παρασχεθεί με αυτό το σύστημα, σε ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) επί του συνολικού αριθμού των εργαζομένων αυτών.
β) Γ ια την ορθή τήρηση της περ. α`, οφείλουν να προαναγγείλουν πριν την έναρξη της εργασίας, στο Π.Σ. «ΕΡΓΑΝΗ» του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, την εξ αποστάσεως εργασία του πενήντα τοις εκατό (50%) των εργαζομένων τους, για τους οποίους μπορεί να εφαρμοστεί το μέτρο αυτό, συμπληρώνοντας το Έντυπο 4.1 «ΔΗΛΩΣΗ ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - ΕΝΤΥΠΟ ΕΙΔΙΚΟΥ ΣΚΟΠΟΥ» της παρ. 2 του άρθρου 4 της από 11-3-2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α` 55), η οποία κυρώθηκε με το άρθρο 2 του ν. 4682/2020 (Α` 76). γ) Σε περίπτωση παράβασης της υποχρέωσης της περ. β`, επιβάλλεται πρόστιμο τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ στην επιχείρηση - εργοδότη, κατόπιν σχετικού ελέγχου από το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων. 2. Το ωράριο εργασίας των εργαζομένων σε επιχειρήσεις - εργοδότες του ιδιωτικού τομέα, που εδρεύουν ή έχουν υποκατάστημα σε οποιαδήποτε Περιφερειακή Ενότητα της χώρας, προσαρμόζεται, υποχρεωτικά, για τον μήνα Φεβρουάριο, κατά την έναρξη και λήξη του με τρόπο ώστε ανά μισή ώρα και εντός διώρου να προσέρχονται και να αποχωρούν οι εργαζόμενοι σε σχέση με την έναρξη και τη λήξη αντίστοιχα του ωραρίου τους. Για το χρονικό διάστημα εφαρμογής του παρόντος αναστέλλεται η υποχρέωση του εργοδότη να καταχωρεί στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ» του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων κάθε αλλαγή ή τροποποίηση του ωραρίου ή της οργάνωσης του χρόνου εργασίας των εργαζομένων. Σε κάθε περίπτωση συνεχίζουν να ισχύουν οι διατάξεις του π.δ. 88/1999 (Α` 94), καθώς και η υποχρέωση του εργοδότη για προαναγγελία του χρόνου υπερεργασίας και νόμιμης υπερωριακής απασχόλησης, πριν την πραγματοποίησή τους, στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ» του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων. Η ως άνω προσαρμογή του ωραρίου των εργαζομένων δεν μεταβάλλει το είδος της σύμβασης εργασίας των εργαζομένων αυτών. Η παρούσα ισχύει από την 1η Φεβρουαρίου 2021 έως και την 28η Φεβρουαρίου 2021».
Δοθέντων των προσφάτων επιδημιολογικών δεδομένων, καθίσταται ασφαλής η πρόβλεψη ότι οι ανωτέρω ρυθμίσεις της τηλεργασίας θα επεκταθούν και στο προσεχές χρονικό διάστημα.
Γ. Ο εργαζόμενος, εφόσον του έχει χορηγηθεί εξοπλισμός από τον εργοδότη, υποχρεούται να τηρεί ωράριο και να εκτελεί τα εργασιακά του καθήκοντα. Η τηλεργασία δεν συνεπάγεται μεταβολή των όρων εργασίας, άρα ούτε και των αποδοχών. Ο εργοδότης δύναται να ελέγχει την είσοδο και την έξοδο από το σύστημα λειτουργίας τηλεργασίας, που μπορεί να είναι ένα σύστημα ασφαλούς περιβάλλοντος, το λεγόμενο VPN, ή μπορεί να είναι μια επικοινωνία μέσω mail, η οποία μπορεί και να επιτρέπεται, όταν δεν υπάρχει ιδιαίτερος κίνδυνος ασφάλειας. Μπορεί λοιπόν, να ελέγξει ο εργοδότης πότε «μπαίνει» (log on) και πότε «βγαίνει» (log off) από αυτό το καθεστώς o εργαζόμενος. Πρόκειται για ειδική μορφή ελέγχου με ηλεκτρονικά μέσα, της εργασίας του μισθωτού. Δεν μπορεί όμως να ελέγξει την ποιότητα της εργασίας με ηλεκτρονικά μέσα, χωρίς να υπάρχει ιδιαίτερη συμφωνία, διότι χρειάζεται σχετική ρύθμιση είτε στο αρχικό στάδιο της σύμβασης, είτε κατόπιν συμφωνίας με τους κοινωνικούς εταίρους (συμβούλιο εργαζομένων ή την πλέον αντιπροσωπευτική συνδικαλιστική οργάνωση) στην επιχείρηση, καθότι δεν υφίσταται ειδικότερη νομοθετική ρύθμιση, ως προς τον έλεγχο αυτό.
Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με το άρθρο 5 του Ν 3846/2010, ο εργοδότης φέρει το κόστος του εξοπλισμού και της λειτουργίας του συστήματος τηλεργασίας. Διαφορετικά, ο εργαζόμενος δεν είναι υποχρεωμένος να έχει στο σπίτι του ούτε καν σύνδεση internet, αφού είναι ένας απλός υπάλληλος και δεν είναι υποχρεωμένος σε τέτοιους εξοπλισμούς. Η διάταξη όμως αυτή δεν συνιστά αναγκαστικό δίκαιο, άρα μπορεί να υπάρξει αντίθετη συμφωνία (αντί πολλών, Λαδάς, ΔΕΝ 2020 σελ 833).
Μετά τη λήξη του χρόνου ισχύος του έκτακτου αυτού μέτρου, ο εργαζόμενος δικαιούται να επιστρέψει αμέσως στην εργασία του και στη θέση που κατείχε, χωρίς περαιτέρω διατυπώσεις και χωρίς την ανάγκη τήρησης της προθεσμίας των 15 ημερών του άρθρου 5 παρ 2 του Ν 3846/2010.
Σε κάθε περίπτωση, είναι πέραν από προφανές ότι είναι εξαιρετικά δυσχερής ο έλεγχος της τήρησης των όρων της εξ αποστάσεως εργασίας, όπως εκτέθηκαν και αναλύθηκαν ανωτέρω, διότι πρωτίστως ελλείπει το πρωτεύον στοιχείο του ενιαίου τόπου αυτοπρόσωπης παροχής της εργασίας. Ως εκ τούτου είναι δύσκολο να ελεγχθούν τα χρονικά όρια εργασίας του απασχολούμενου με την εργασιακή αυτή πρακτική, η παροχή υπερεργασίας και υπερωρίας, η τήρηση της ημερήσιας ανάπαυσης και γενικότερα η εφαρμογή της εργατικής νομοθεσίας. Απαιτείται, συνεπώς, η θέσπιση ενός επαρκούς νομοθετικού πλαισίου, το οποίο, πέραν των γενικών οδηγιών και κατευθύνσεων του Ν 3846/2010 και της υποχρέωσης ηλεκτρονικής γνωστοποίησης των τηλε-εργαζόμενων στο Ηλεκτρονικό Σύστημα « ΕΡΓΑΝΗ» που ήδη υφίσταται, ως ελάχιστες διασφαλίσεις, θα βοηθήσει να αξιοποιηθεί περαιτέρω ο θεσμός αυτός στη χώρα μας, καθότι οι εκτιμήσεις της αγοράς κατατείνουν ότι η τηλεργασία θα παραμείνει διαδεδομένη και στη μετά-Covid19 εποχή.
--------------------------------
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να απευθυνθείτε στους συνεργάτες του γραφείου μας.
