Οι δικαιοπραξίες, εμπράγματες ή ακόμα και ενοχικές, επί ακινήτων σε παραμεθόριες περιοχές αποτελεί νομικό ζήτημα, που έχει απασχολήσει επί σειρά ετών την ελληνική νομοθεσία, καθώς αντιμετωπίζεται ως ζήτημα εθνικής ασφάλειας. Χαρακτηριστικός είναι ο Ν. 1366/1938, σύμφωνα με το άρθρο 1 του οποίου: «Απαγορεύεται με ποινή απόλυτης ακυρότητας κάθε δικαιοπραξία εν ζωή με την οποία συνίσταται υπέρ φυσικών ή νομικών προσώπων εμπράγματο ή ενοχικό δικαίωμα ή συνάπτεται με αυτή μίσθωση που αφορά ακίνητα, που βρίσκονται σε παραμεθόριες περιοχές». Από την εν λόγω διάταξη, η οποία καταργήθηκε με μεταγενέστερο νόμο, προκύπτει ότι απαγορευόταν τόσο στους Έλληνες υπηκόους όσο και στους αλλοδαπούς, η κατάρτιση κάθε εμπράγματης ή ενοχικής δικαιοπραξίας, χωρίς μάλιστα να εξαιρείται καμία δικαιοπραξία, επί ακινήτων κειμένων σε παραμεθόριες περιοχές.
Σύμφωνα, δε, με το άρθρο 24 παρ. 1 του Ν. 1892/1990, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 43παρ. 1 τουΝ. 4278/2014 και ισχύει μέχρι σήμερα: «1. Αποκλειστικά για την εφαρμογή του νόμου αυτού ως παραμεθόριες περιοχές ορίζονται οι Νομοί Δωδεκανήσου, Έβρου, Θεσπρωτίας, Καστοριάς, Κιλκίς, Λέσβου, Ξάνθης, Πρέβεζας, Ροδόπης, Σάμου, Φλώρινας και Χίου, οι νήσοι Θήρα και Σκύρος, οι τέως επαρχίες Νευροκο- πίου του τέως Νομού Δράμας, Πωγωνίου και Κόνιτσας του τέως Νομού Ιωαννίνων, Αλμωπίας καιΈδεσσας του τέως Νομού Πέλλης και Σιντικής του τέως Νομού Σερρών, καθώς και οι τέως κοινότητες Οθωνών, Μαθρακίου και Ερεικούσσης.»
Η δυνατότητα σύναψης δικαιοπραξίας στις ως άνω περιοχές ορίζεται, στο άρθρο 25 παρ. 1 του ίδιου νόμου, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 114 παρ. 2 του Ν. 3978/2011, σύμφωνα με το οποίο: «1. Απαγορεύεται κάθε δικαιοπραξία εν ζωή με την οποία συνιστάται υπέρ φυσικών ή νομικών προσώπων με ιθαγένεια ή έδρα εκτός των κρατών-μελών της Ευρωπάίκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελευθέρων Συναλλαγών οποιοδήποτε εμπράγματο ή ενοχικό δικαίωμα, που αφορά ακίνητα, κείμενα στις παραμεθόριες περιοχές, καθώς και η μεταβίβαση μετοχών ή εταιρικών μεριδίων ή η μεταβολή του προσώπου εταίρων εταιρειών οποιασδήποτε μορφής που έχουν στην κυριότητα τους ακίνητα στις περιοχές αυτές.». Με βάση, λοιπόν, τη διάταξη αυτή η απαγόρευση από γενική αφορά, πλέον, μόνο φυσικά και νομικά πρόσωπα με ιθαγένεια ή έδρα εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή της Ζώνης Ελευθέρων Συναλλαγών, ενώ δυνάμει της δεύτερης παραγράφου της ανωτέρω διάταξης: «Η απαγόρευση αυτή δεν ισχύει όταν αποκτούν τα πιο πάνω δικαιώματα το Ελληνικό Δημόσιο, οι δήμοι και κοινότητες, τα νομικά πρόσωπα του δημόσιου τομέα, αυτοί που αποκαθίστανται κατά τις διατάξεις της αγροτικής νομοθεσίας, η εταιρεία στην οποία θα εισφερθεί ο κλάδος των ΒΙ.ΠΕ. από την Ε.Τ.Β.Α. Α.Ε..
Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρο 26 παρ. 1 του Ν. 1892/1990, σχετικά με τη διαδικασία της άρσης των ανωτέρω απαγορεύσεων, όπως ισχύει σήμερα: «1. α. «Φυσικά ή νομικά πρόσωπα που ανήκουν στις κατηγορίες της παραγράφου 1 του άρθρου 25 μπορούν να ζητήσουν την άρση της απαγόρευσης για τις παραμεθορίους περιοχές με αίτησή τους, στην οποία πρέπει να αναφέρεται και ο σκοπός για τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί το ακίνητο. β. Η αίτηση αυτή υποβάλλεται σε επιτροπή, που συνιστάται με θητεία πέντε (5) ετών σε κάθε Αποκεντρωμένη Διοίκηση με απόφαση του οικείου Γενικού Γραμματέα και απαρτίζεται από τον ίδιο ως Πρόεδρο ή το νόμιμο αναπληρωτή του και από έναν εκπρόσωπο των Υπουργείων Εθνικής ’μυνας, Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας και Προστασίας του Πολίτη, που ορίζονται με τους αναπληρωτές τους από τα οικεία Υπουργεία. γ. Η απαγόρευση αίρεται με απόφαση της επιτροπής, που λαμβάνεται με πλειοψηφία του συνόλου του αριθμού των μελών της και με θετική οπωσδήποτε ψήφο του εκπροσώπου του Υπουργείου Εθνικής άμυνας».
Τέλος, σύμφωνα με το άρθρο 30 του ίδιου νομοθετήματος: «Δικαιοπραξίες που συνάπτονται κατά παράβαση των διατάξεων του νόμου αυτού είναι απολύτως άκυρες. Οι συμβολαιογράφοι που συντάσσουν συμβολαιογραφικά έγγραφα και οι συμβαλλόμενοι σ` αυτά τιμωρούνται με φυλάκιση μέχρι ενός έτους και με χρηματική ποινή. Οι συμβολαιογράφοι υπέχουν και πειθαρχική ευθύνη σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Συμβολαιογράφων».
*Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδια/ιο δικηγόρο του συγκεκριμένου τμήματος του γραφείου μας που εξειδικεύεται στον ειδικό τομέα δικαίου, αφού προηγουμένως λάβει υπόψη του/της το σύνολο των δεδομένων που θα εκτεθούν και θα μελετηθούν για την υπόθεσή σας.
