Ειδικές άδειες του στρατιωτικού προσωπικού των Ένοπλων Δυνάμεων

Η εφαρμογή ενός τυποποιημένου – εύχρηστου - λειτουργικού – συστήματος αδειοδότησης του στρατιωτικού προσωπικού των Ένοπλων Δυνάμεων (ΕΔ) δεν έχει αποτελέσει μέχρι σήμερα αντικείμενο νόμου. Ως εκ τούτου, οι διαδικασίες και οι προϋποθέσεις των μεταθέσεων ρυθμίζονται από εσωτερικές διαταγές των γενικών επιτελείων των Κλάδων των Ένοπλων Δυνάμεων και από Υπουργικές αποφάσεις, που περιγράφουν το γενικό πλαίσιο των διαδικασιών αυτών.

Η παραπάνω διαμορφωθείσα κατάσταση έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός εντελώς διαφορετικού καθεστώτος, όσον αφορά το ζήτημα όχι μόνο των αδειών, αλλά και των αδειών των μελών των ΕΔ, με αποτέλεσμα συχνά να γίνεται λόγος για παραβίαση θεμελιωδών συνταγματικών δικαιωμάτων, όπως αυτά της ισότητας, της απαγόρευσης καταναγκαστικής εργασίας, αλλά και εκείνη της αναλογικότητας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το ζήτημα της γονικής άδειας για τα στελέχη των Ένοπλων δυνάμεων, που ρυθμίζεται ήδη με την Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) του Υπουργού και Αναπληρωτή Υπουργού Εθνικής Άμυνας του 2016 (ΦΕΚ Β’ 2808) και τον ισχύοντα Ν. 4808/2021 (Α΄101), με τον οποίο ενσωματώθηκε η Οδηγία (ΕΕ) 2019/1158 σχετικά με την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής για τους γονείς και τη λήψη 14ημερης άδειας πατρότητας, προκειμένου να προαχθεί η ισότιμη κατανομή ευθυνών φροντίδας του νεογέννητου, αλλά και να διευκολυνθεί η δημιουργία συναισθηματικού δεσμού πατέρα και παιδιού. Από την άλλη μεριά, συχνά, οι στρατιωτικοί απολαμβάνουν ιδιαίτερες διευκολύνσεις και προνόμια, αφού είναι γεγονός ότι στην ως άνω Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) του Υπουργού και Αναπληρωτή Υπουργού Εθνικής Άμυνας του 2016 (ΦΕΚ Β’ 2808) ορίζονται 36 τουλάχιστον είδη αδειών για το στρατιωτικό προσωπικό των ΕΔ.

Πράγματι, πολλές φορές γίνεται αντιληπτή μια διαφορά νομικού πλαισίου όσον αφορά τη ρύθμιση των ειδών των αδειών, της διάρκειας, των προϋποθέσεων , καθώς και κάθε άλλου αναγκαίου ζητήματος για τη χορήγηση τους, θέματα τα οποία ρυθμίζονται δυνάμει της ως άνω ΚΥΑ.

Σύμφωνα με αυτή, δε, προβλέπονται, υπό προϋποθέσεις, οι εξής άδειες:

1. Κανονική Άδεια απουσίας διάρκειας τριάντα (30) ημερών κατ’ έτος, με πλήρεις αποδοχές, κατόπιν αίτησης τους, από τον Διοικητή – Διευθυντή της Μονάδας – Υπηρεσίας στην οποία υπηρετούν. (Άρθρο 2)
2. Άδεια απουσίας μικράς διαρκείας δέκα (10) ημερών με πλήρεις αποδοχές (Άρθρο 3)
3. Άδεια απουσίας αναρρωτική, συνήθης ή μακρά (Άρθρο 4)
4. Άδεια απουσίας λόγω τοποθέτησης ή μετάθεσης διάρκειας δέκα (10) συνεχών ημερών, με αποδοχές, λόγω τοποθέτησης ή μετάθεσής τους στο εσωτερικό ή το εξωτερικό,εφόσον απαιτείται η εξεύρεση νέας κατοικίας και η μεταφορά της οικοσκευής τους (Άρθρο 5)
5. Άδεια υπηρετούντων σε ειρηνευτικές αποστολές μέγιστης διάρκειας δεκαπέντε ημερών ανά τρίμηνο συμμετοχής τους στις αποστολές αυτές. (Άρθρο 6).
6. Άδεια απουσίας λόγω αιμοδοσίας τριών (3) εργάσιμων ημερών, με αποδοχές, από το όργανο που έχει το δικαίωμα χορήγησης κανονικής άδειας, εφόσον η αιμοδοσία δεν πραγματοποιείται για σύζυγο ή συγγενή εξ αίματος ή εξ αγχιστείας πρώτου και δεύτερου βαθμού (Άρθρο 7)
7. Άδεια απουσίας σε δωρητές μυελού των οστών πέντε (5) ημερολογιακών ημερών, με αποδοχές, από το όργανο που έχει το δικαίωμα χορήγησης κανονικής άδειας (Άρθρο 8)
8. Άδεια ακτινοπροστασίας διάρκειας είκοσι μίας (21) συνεχών ημερών, με αποδοχές, πλέον της κανονικής άδειας (Άρθρο 9)
9. Άδεια ορισμένων κατηγοριών νοσηλευτικού προσωπικού (Άρθρο 10)
10. Τιμητική άδεια για συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες (Άρθρο 11)
11. Φοιτητική άδεια έως δέκα (10) ημερών, ανά ημερολογιακό έτος, με αποδοχές, υπό προϋποθέσεις (Άρθρο 12)
12. Άδεια απουσίας λόγω τέλεσης γάμου δέκα (10) συνεχών ημερών, με αποδοχές (Άρθρο 13)
13. Άδεια απουσίας λόγω γέννησης τέκνου διάρκειας πέντε (5) συνεχών ημερών, με αποδοχές (Άρθρο 14)
14. Άδεια λόγω θανάτου συγγενικού προσώπου (γονέα, αδελφού ή αδελφής, συζύγου ή τέκνου) διάρκειας τέσσερις (4) συνεχών ημερών, με αποδοχές (Άρθρο 15)
15. Διευκολύνσεις υπέρ του στρατιωτικού προσωπικού που υπόκειται σε διαδικασία ιατρικά υποβοηθούμενης αναπαραγωγής διάρκειας δεκαπέντε (15) συνεχών ημερών από την εμβρυομεταφορά, με αποδοχές (Άρθρο 16)
16. Άδεια κύησης –τοκετού διάρκειας πέντε (5) μηνών, με πλήρεις αποδοχές, μετά τον τέταρτο (4ο) μήνα κύησης (Άρθρο 17)
17. Ειδική άδεια λόγω υιοθεσίας τέκνου διάρκειας τριών (3) μηνών, με αποδοχές, μετά την τελεσιδικία της δικαστικής απόφασης περί υιοθεσίας, υπό την προϋπόθεση ότι το τέκνο έχει συμπληρώσει το έκτο έτος της ηλικίας και δεν έχει υπερβεί το δωδέκατο (Άρθρο 18)
18. Άδεια ανατροφής τέκνου διάρκειας εννέα (9) μηνών, με αποδοχές (Άρθρο 19)
19. Διευκολύνσεις στρατιωτικού προσωπικού με τέκνα στην πρωτοβάθμια –δευτεροβάθμια εκπαίδευση (Άρθρο 20)
20. Ειδική άδεια λόγω νοσημάτων τέκνων και οικείων με αποδοχές, διάρκειας τριάντα (30) ημερών το χρόνο (Άρθρο 21)
21. Γονική άδεια ανατροφής άνευ αποδοχών διάρκειας έως δύο (2) ετών εφάπαξ ή
    τμηματικά για το πρώτο τέκνο και πρόσθετης όμοιας άδειας διάρκειας έως ενός (1) έτους για κάθε επιπλέον τέκνο (Άρθρο 22)
22. Γονική άδεια νοσηλείας άνευ αποδοχών  χωρίς αποδοχές, για όσο χρονικό διάστημα διαρκεί η νοσηλεία και σε κάθε περίπτωση όχι πέραν των τριάντα (30) εργάσιμων ημερών κατ’ έτος εφόσον δεν δικαιούνται τη γονική άδεια ανατροφής άνευ αποδοχών του προηγούμενου άρθρου (Άρθρο 23)
23. Άδεια άνευ αποδοχών για σοβαρούς ιδιωτικούς λόγους χωρίς αποδοχές διάρκειας έξι (6) μηνών με δυνατότητα παράτασης επί έξι (6) επιπλέον μήνες (Άρθρο 24)
24. Άδεια άνευ αποδοχών συζύγων εργαζομένων στο εξωτερικό χωρίς αποδοχές, διάρκειας μέχρι τριών (3) ετών (Άρθρο 25)
25. Άδειες μαθητών ΑΣΕΙ –ΑΣΣΥ (Άρθρο 26)
26. Άδειες απουσίας μελών ΔΣ Ενώσεων Στρατιωτικών –Ειδική άδεια αιρετών υπαξιωματικών τοπικής αυτοδιοίκησης (Άρθρο 27)
27. Αγροτική άδεια στους επαγγελματίες αγρότες και σε όσους είναι μέλη οικογένειας που τουλάχιστον ένας συγγενής εξ αίματος ή εξ αγχιστείας πρώτου βαθμού είναι επαγγελματίας αγρότης (Άρθρο 32)
28. Άδεια για την αντιμετώπιση θεομηνίας σε αυτούς που έχουν οικογενειακή, ατομική ή πατρική κατοικία ή περιουσία σε περιοχή που επλήγη από θεομηνία (σεισμό, πλημμύρα κλπ.) (Άρθρο 34)
29. Προσωπική άδεια μέχρι δέκα (10) ημέρες συνολικά σε αυτούς που έχουν σημαντικό πρόβλημα για την επίλυση του οποίου είναι αναγκαία η αυτοπρόσωπη παρουσία τους ή σοβαρή οικογενειακή υποχρέωση που αναφέρεται σε σύζυγο ή συγγενή μέχρι δευτέρου βαθμού εξ αίματος ή εξ αγχιστείας (Άρθρο 35)
30. Άδεια επικίνδυνης εργασίας σε όσους υπηρετούν και εκτελούν ως κύριο έργο αυτό του χειριστή ακτινολογικών μηχανημάτων ή εμφανιστή ακτινολογικών εργαστηρίων ή ραδιοφυσικού (χειριζόμενου ραδιοϊσότοπα) σε κάθε φύσης εργαστήρια των Ενόπλων Δυνάμεων (Άρθρο 36)
31. Γονική άδεια πέντε (5) ημερών για κάθε τέκνο που βρίσκεται στη ζωή (Άρθρο 37)
32. Ειδική άδεια μελών Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων μέχρι δέκα (10) ημέρες συνολικά σε όσους συμμετέχουν αναγκαία σε προγράμματα για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και δεν είναι δυνατή η αναπλήρωσή τους από άλλο μέλος της ίδιας οργάνωσης που δεν υπηρετεί στις ΕΔ (Άρθρο 38)
33. Ειδική άδεια εθελοντών σε διεθνείς αγώνες που διεξάγονται στην Ελλάδα διάρκειας δέκα (10) ημερών (Άρθρο 39)
34. Άδειες απουσίας εφέδρων (Άρθρο 41)
35. Άδειες απουσίας Οπλιτών Βραχείας Ανακατάταξης (ΟΒΑ) (Άρθρο 42)
36. Άδειες απουσίας Ειδικών Εφέδρων Οπλιτών (ΕΕΦΟΠ) (Άρθρο 43)

Οι ημέρες άδειας υπολογίζονται ημερολογιακώς, εκτός εάν ρητώς καθορίζεται διαφορετικά στις διατάξεις της παρούσας. Ως ημέρα άδειας, δε, θεωρείται το χρονικό διάστημα από την ώρα έναρξης της πρωινής εργασίας ή εκπαίδευσης ή υπηρεσίας, έως την ίδια ώρα της επόμενης ημερολογιακής ημέρας. Τα φύλλα αδειών απουσίας δίδονται στους αδειούχους μετά την παύση εργασίας ή εκπαίδευσης ή υπηρεσίας, την προηγούμενη ημέρα από την ημέρα έναρξης της άδειας τους, ενώ η άδεια απουσίας τους λήγει την ημέρα που συμπληρώνεται ο αριθμός των ημερών της.
Οι μη εργάσιμες ημέρες, πριν από την έναρξη και μετά τη λήξη κάθε κανονικής άδειας, άδειας απουσίας λόγω τοποθέτησης ή μετάθεσης και άδειας απουσίας λόγω τέλεσης γάμου των στελεχών των ΕΔ, καθώς και των Επαγγελματιών Οπλιτών μετά την ορκωμοσία τους, εφόσον οι άδειες αυτές χορηγούνται για το εσωτερικό, θεωρούνται ως ημέρες πορείας και δεν υπολογίζονται στη συνολική διάρκειά της.
Στις περιπτώσεις, ωστόσο, κατά τις οποίες χορηγείται άδεια για το εξωτερικό, οι ημέρες μετακίνησης προς τον δηλωθέντα προορισμό του εξωτερικού και επιστροφής στον τόπο όπου εδρεύει η Μονάδα- Υπηρεσία συμπεριλαμβάνονται στις ημέρες αδείας.

Με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Άμυνας ή των Αρχηγών των Γενικών Επιτελείων λόγω ειδικών συνθηκών, ή απολύτως σοβαρών, επειγουσών και απρόβλεπτων επιχειρησιακών ή υπηρεσιακών αναγκών, απαγορεύεται η χορήγηση ορισμένων ή όλων των αδειών απουσίας του πάσης φύσεως στρατιωτικού προσωπικού των ΕΔ σε όλη την Επικράτεια ή σε μέρος αυτή, με εξαίρεση τις αναρρωτικές άδειες, που δεν ανακαλούνται παρά. Στην απόφαση καθορίζονται και οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες είναι δυνατή η χορήγηση άδειας απουσίας σε περιπτώσεις απολύτου και επείγουσας ανάγκης. Σε κάθε περίπτωση, οι στρατιωτικοί ενημερώνονται για την ανάκληση της άδειας τους με κάθε πρόσφορο μέσο και αναχωρούν για τη Μονάδα τους εντός 24 ωρών από τη γνωστοποίηση στους ίδιους της διαταγής ανακλήσεως ή εντός της προθεσμίας που τίθεται στη διαταγή.